Cirko Zbigniew
Zbigniew Cirko, ur. 22
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1953 w Krzydłowicach k. Głogowa. Ukończył Technikum Górnictwa Rud Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego w Bolesławcu (1974).
1974-1981 rolnik w gospodarstwie rodzinnym w Krzydłowicach, 1981-2008 właściciel gospodarstwa rolnego tamże.
Od 1981 w „S” RI, 12 IX 1981 założyciel, następnie przewodniczący Koła „S” RI w Krzydłowicach, 5 XII 1981 delegat na I WZD „S” RI Województwa Legnickiego w Legnicy.
Po 13 XII 1981 kolporter pism podziemnych wśród mieszkańców wsi woj. legnickiego (m.in. „KOS-a”, „CDN”, „Woli”, „Zagłębia Miedziowego”, „Tygodnika Mazowsze”, „Solidarności Głogowskiej”, „Solidarności Walczącej”, „Z Dnia na Dzień”). We IX 1982 udzielił pomocy żywnościowej rodzinom ofiar zbrodni lubińskiej, następnie do 1987 przed każdymi świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocy ofiarodawca żywności i organizator (z Władysławem Papużyńskim i Zbigniewem Mackiewiczem) zbiórek pieniędzy na paczki żywnościowe dla rodzin osób represjonowanych. 1982-1989 działacz (ze Z. Mackiewiczem i W. Papużyńskim) w strukturach podziemnych „S” RI w woj. legnickim odpowiedzialny m.in. za kontakty z Kurią biskupią i abp. Henrykiem Gulbinowiczem, delegat na spotkania ogólnokrajowe podziemnej „S” RI. 1985-1989 przewodniczący tajnego Zarządu Gminnego „S” RI w Grębocicach, 22 IX 1987 – 21 I 1989 wiceprzewodniczący Tymczasowej Wojewódzkiej Rady „S” RI Województwa Legnickiego, w 1988 współinicjator ujawnienia struktury „S” RI w woj. legnickim. 1982-1989 działacz Duszpasterstw Rolników Indywidualnych przy parafiach św. Jana Chrzciciela w Legnicy, NMP Królowej Polski w Głogowie i Sanktuarium Matki Bożej Jutrzenki Nadziei w Grodowcu (obszar Ścinawa–Głogów–Lubin), współorganizator Mszy za Ojczyznę, pielgrzymek rolników do Grodowca, na Jasną Górę (m.in. w 1985) i na spotkanie z Janem Pawłem II w Tarnowie (10 VI 1987). Współorganizator akcji ulotkowych, autor analiz nt. rolnictwa dla redakcji pism podziemnych (przekazywał je początkowo przez W. Papużyńskiego, następnie Stanisława Orzecha) „Zagłębie Miedziowe” i „Solidarność Głogowska”, organizator działalności samokształceniowej, spotkań z artystami i działaczami opozycji (m.in. Mają Komorowską, Wojciechem Maziarskim, Wojciechem Myśleckim). Wielokrotnie przesłuchiwany w domu i podczas prac w polu przed uroczystościami rocznicowymi, zjazdami i pielgrzymkami. 1988/1989 współzałożyciel, redaktor „Miedzy” – kwartalnika Tymczasowej Wojewódzkiej Rady „S” RI Województwa Legnickiego.
W 1989 w KO „S” w Legnicy; przewodniczący Zarządu Gminnego „S” RI w Grębocicach, 22 I 1989 – 2008 wiceprzewodniczący Wojewódzkiej Rady „S” RI w Legnicy, delegat na KZD „S” RI. 1988-1994 i 1998-2008 sołtys Krzydłowic. 1990-1994 przewodniczący, 1998-2002 radny Rady Gminy Grębocice. Przed wyborami w 1991 z „S” RI w komitecie wyborczym Porozumienie Ludowe, 1992-1997 w SLCh, od 2004 w PiS. Od 2008 na rencie strukturalnej. XI 2017 - III 2024 członek Dolnośląskiej Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych przy Wojewodzie Dolnośląskim; od 2020 prezes Stowarzyszenia Opozycjonistów i Represjonowanych 1956-1990 Zagłębia Miedziowego.
Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2014) i Medalem Pro Patria (2022).
Do I/II 1988 rozpracowywany przez p. VI RUSW w Głogowie; do VIII 1989 przez Wydz. VI WUSW w Legnicy w ramach SO krypt. Kolumna W.
Łukasz Sołtysik