Dźwiniel Marian
Marian Dźwiniel (Dźwinel), ur. 14 II 1939 (wg dokumentów 28 III 1939) w Albertynie (obecnie Litwa). Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydz. Filologii Polskiej (1963).
1963-1964 informatyk w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece w Szczecinie, 1964-1965 nauczyciel w Liceum Pedagogicznym w Rogoźnie Wlkp., 1965-1967 instruktor w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Białymstoku, 1967-1969 w Pałacu Kultury w Poznaniu, 1970-1971 nauczyciel w Zespole Szkół Przemysłu Spożywczego w Białymstoku, następnie bez stałego zatrudnienia, współpracownik czasopism, radia, recenzent, felietonista, reporter, autor scenariuszy filmów animowanych, 1975-1979 nauczyciel w Zespole Szkół Budowlanych nr 2 w Poznaniu. 1957-1959 w ZSP, 1963-1969 w ZZ Pracowników Kultury i Sztuki, 1970-1973 w ZNP. W III 1968 uczestnik demonstracji studenckich pod pomnikiem Adama Mickiewicza w Poznaniu; odmówił podpisu pod hołdowniczym adresem do Władysława Gomułki na ogólnopolskim sympozjum ws. kultury, jesienią 1968 – podpisu pod listem pochwalnym do wojsk okupacyjnych w Czechosłowacji. Po 1968 współorganizator, uczestnik spotkań dyskusyjnych poza cenzurą, następnie sformalizowanych jako Towarzystwo Kultury Moralnej. Po 1969 decyzją KW PZPR w Białymstoku za publiczną krytykę systemu komunistycznego niedopuszczony do pracy naukowo-dydaktycznej w białostockiej Filii Uniwersytetu Warszawskiego.
III-V 1981 publicysta, komentator w poznańskim piśmie „Tydzień”; od III 1981 członek KZ „S” Dziennikarzy, VI-XII 1981 publicysta, redaktor pism ZR Wielkopolska: „Solidarność Wielkopolski”, „Wiadomości Dnia”.
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Gębarzewie (uczestnik 3-dniowej głodówki), zwolniony 9 VII 1982; do wiosny 1983 bez zatrudnienia. 1982-1989 sygnatariusz kilku petycji o uwolnienie więźniów politycznych. 1983-1985 nieetatowy nauczyciel w Niższym Seminarium Duchownym Zmartwychwstańców w Poznaniu, 1985-1987 nieetatowy współpracownik dominikańskiego wydawnictwa W drodze; po 1984 uczestnik Wielkopolskiego Seminarium Ekologicznego u oo. dominikanów, spotkań intelektualistów u oo. jezuitów i oo. karmelitów; 1985-1989 autor do podziemnych pism: „Solidarność Walcząca” (ps. Jan Grad), „Czas Kultury”, „Solidarność – Poznań”; w 1985 zatrzymany, przesłuchiwany; 1987-1990 redaktor w Instytucie Zachodnim.
W 1989 podczas kampanii wyborczej przeprowadził wywiady ze wszystkimi kandydatami KO „S” do Sejmu i Senatu. 1989/1990 autor memoriału środowisk twórczych żądającego zniesienia cenzury. W I 1990 delegat na II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD Regionu Wielkopolska. Od 1990 członek SDP. 1990-1991 z-ca redaktora naczelnego „Dziennika Wielkopolan «Dzisiaj»”, w 1991 pracownik redakcji „Art. & Business”, 1991-1992 nauczyciel w Zespole Szkół Odzieżowych w Poznaniu, 1992-2003 dyr. Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Stanisława Staszica tamże, od 2003 na emeryturze.
Autor książek: ''Wiersze'' (Warszawa 1969), ''Przygoda z antynomią'' (Poznań 1992), ''Ludzie 13 grudnia'' (Poznań 2006).