Encyklopedia Solidarności Filipczak Tomasz - Biogramy -

Tomasz Filipczak, ur. 7 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1954 w Łodzi. Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, Wydz. Filologiczny (1977).

1977-1980 pracownik Okręgowej Instytucji Rozpowszechniania Filmów w Łodzi. 1976-1981 współpracownik KOR, następnie KSS KOR, organizator przepisywania niezależnego „Komunikatu” KOR/KSS KOR. 1977-1981 współpracownik niezależnego wydawnictwa NOWa, organizator zakupów papieru, kolportażu wydawnictw niezależnych w Łodzi („Komunikat” KOR/KSS KOR, „Biuletyn Informacyjny” KOR/KSS KOR, „Robotnik”, książki NOWej). W 1977 współzałożyciel, do 1981 członek redakcji i nieformalny sekretarz niezależnego pisma literackiego „Puls” (z Ewą Sułkowską-Bierezin), odpowiedzialny za sprawy techniczne i kolportaż. Od 29 X 1977 członek Niezależnego Klubu Dyskusyjnego w Łodzi. W 1979 zdegradowany po 3 mies. szkolenia w Szkole Oficerów Rezerwy, przeniesiony do karnej jednostki wojskowej w Unieściu. W IV 1980 współorganizator akcji ku czci polskich oficerów zamordowanych w Katyniu (kolportaż ulotek); zatrzymany, poddany rewizji.

W VIII 1980 organizator punktu zbierania informacji z łódzkich zakładów pracy, przekazywanych do centrum informacyjnego w mieszkaniu Jacka Kuronia w Warszawie. 22 IX 1980 – XII 1981 w Łodzi współzałożyciel, wydawca i redaktor niezależnego pisma „Solidarność z Gdańskiem”; organizator sieci kolportażu wydawnictw niezależnych (ok. 140 kolporterów). W 1981 inicjator i założyciel niezależnego pisma satyrycznego „Pomruk”; współzałożyciel i wiceprezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Amerykańskiej, i Centrum Informacyjno-Kulturalnego „S” przy KZ w Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Juliana Marchlewskiego; współpracował z Jerzym Dłużniewskim i Maciejem Maciejewskim.

13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Łęczycy, następnie w Łowiczu i Kwidzynie, zwolniony 4 XII 1982. W 1983 pracownik Szpitala im. Mikołaja Kopernika w Łodzi; wydawca podziemnego pisma „Jedność”. 1983-1987 pracownik prywatnego biura turystycznego Atlas. 1983-1989 współzałożyciel Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Duszpasterstwa Środowisk Twórczych, powstały w wyniku (zapoczątkowanej przy organizowaniu Tygodni Kultury Chrześcijańskiej) współpracy środowisk artystycznych z Kościołem. Od IX 1978 ks. Wiesław Niewęgłowski prowadził w parafii św. Anny w Warszawie (kościół akademicki) cykliczne spotkania z twórcami (zwykle w 2. czwartek miesiąca); rozpoczynały się mszą św., nast. podejmowano tematy, które sugerowali uczestnicy. W spotkaniach brało udział zwykle kilkadziesiąt osób: aktorów, dziennikarzy, pisarzy. W III 1980 prymas Stefan Wyszyński oficjalnie ustanowił ks. W. Niewęgłowskiego Duszpasterzem Środowisk Twórczych w Warszawie. 16 IX 1980 powstał Komitet Porozumiewawczy Środowisk Twórczych i Naukowych. 27-29 III 1981 odbyły się pierwsze rekolekcje dla środowisk twórczych, 11 X prymas Józef Glemp wyraził zgodę na stałą, coniedzielną mszę św. dla środowisk twórczych w parafii św. Anny. Do XI 1981 DŚT objęło swoją posługą ok. 800 twórców. Duszpasterstwa zorganizowano także poza Warszawą, m.in. w Lublinie i Łodzi. przy kościele oo. jezuitów w Łodzi, organizator spotkań z niezależnymi intelektualistami i artystami, współpracował m.in. z Jerzym Turowiczem i redakcją „Więzi”; redaktor książek podziemnych: ''Niezależna Encyklopedia Powszechna A-Z t. 1'' (1986), ''Literatura polska po roku 1939'' (nagroda Komitetu Kultury Niezależnej). 1985-1989 szef łódzkiego oddziału KKN. 1987-1989 współzałożyciel (z Piotrem Bikontem, Wojciechem Maciejewskim, Maciejem Maciejewskim i Jackiem Skalskim) grupy artystycznej Film i Literatura; wydawca Krzysztofa Kłopotowskiego ''Kancer. Szkice o kulturze realnego socjalizmu'' (1987), Wiesławy Wierzchowskiej ''Sąd nieocenzurowany, czyli 23 wywiady z krytykami sztuki'' (1989 – nagroda KKN). W 1987 redaktor ''Raportu o Łodzi'' przestawiającego sytuację społeczno-gospodarczą miasta, wręczonego Janowi Pawłowi II podczas jego pielgrzymki. W X 1987 współorganizator (z Mirosławem Michalikiem i Piotrem Antoniakiem) sympozjum „Litwini, Białorusini, Ukraińcy, Polacy – przesłanki pojednania” w kościele oo. jezuitów w Łodzi.

W 1989 współzałożyciel, od 1991 prezes Łódzkiego Towarzystwa Inicjatyw Społecznych. 1988-1994 dzierżawca kina Przedwiośnie. Od 1988 współwłaściciel Europa Sp. z o.o., współpracującej z ITI; jeden z najważniejszych dystrybutorów jej filmów w Polsce. W 1992 doradca koncernu prasowego Grupa Hersanta w Polsce. 1992-1994 dyr. Ośrodka TVP w Łodzi. 1996-2002 pomysłodawca i producent pełnometrażowego filmu animowanego ''Eden'' (reż., scenariusz i animacja Andrzej Czeczot, muz. Michał Urbaniak). Od 2002 członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa.

Laureat nagrody Polcul Foundation (1984), odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2009).

1982-1989 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO/WUSW w Łodzi w ramach SOR krypt. Ekstrema.

Wiesław Maciejewski