Krakowski Jędrzej
Jędrzej Krakowski, ur. 3 V 1940 w Radomsku, zm. 30 XI 2022 w Katowicach. Absolwent Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie, Wydz. Produkcji i Ekonomiki Obrotu (1964), doktorat (1972), habilitacja (1995), prof. (1996).
1963 – IX 1981 w PZPR.
1964–1983 pracownik naukowo-dydaktyczny Wyższej Szkoły Ekonomicznej/Akademii Ekonomicznej w Katowicach. 1976–1980 kolporter w środowisku akademickim niezależnych wydawnictw KOR/KSS KOR, NOW-ej.
Od IX 1980 w „S”; wiceprzew. Komitetu Założycielskiego, nast. KZ. Od XI 1980 sekretarz naukowy Oddziału Wojewódzkiego PTE (pozbawiony funkcji w czasie internowania), przew. zespołu doradców Rady Współpracy Samorządów Pracowniczych w Regionie Śląsko-Dąbrowskim; z-ca redaktora nacz. „Trybuny Samorządu Robotniczego”, członek Rady Wszechnicy Górnośląskiej; IX/X 1981 jako doradca uczestnik I KZD. W XI 1981 sygnatariusz deklaracji założycielskiej Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej WolnośćSprawiedliwość-Niepodległość w Katowicach.
13 XII 1981 zatrzymany, internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Jastrzębiu-Szerokiej, od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 hospitalizowany w Szpitalu Górniczym w Jastrzębiu-Zdroju, 20 V 1982 zwolniony ze wzgl. na stan zdrowia. W III 1983 inicjator listu protestacyjnego katowickich środowisk naukowych i twórczych przeciw uwięzieniu 7 przywódców „S”; kilkukrotnie przesłuchiwany, 29 IV 1983 po rewizji zatrzymany w KW MO w Katowicach. W VI 1983 zwolniony z pracy.
1984–1989 na kontraktach naukowych: IX 1984 – XII 1985 w Australijskim Uniwersytecie Narodowym w Canberze, 1986–1987 w Brookings Institution w Waszyngtonie, 1987–1989 ponownie w AUN w Canberze, 1988 w Korea Development Institute. 1986–1987 konsultant ws. polskich Departamentu Stanu USA, NED (National Endowment for Democracy), Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Banku Światowego oraz senatora Edwarda Kennedy’ego. 1984–1989 inicjator i współorganizator Australijskiego Funduszu Solidarności z Polską, współpracownik Biura Koordynacyjnego „S” za Granicą w Brukseli, konsultant australijskiego MSZ i australijskich zw. zaw. ws. pomocy dla Polski i „S”. 1990–1994 ambasador RP w Seulu, 1994–1996 doradca ministra spraw zagranicznych. 1995–1998 członek prezydium Rady Krajowej Unii Pracy. Od 1996 prof. UŚl, do 2005 dyr. Ośrodka Studiów Europejskich UŚl. Od 2005 na emeryturze, 2007–2017 prof. w Wyższej Szkole Humanitas w Sosnowcu.
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015), Orderem Zasług Dyplomatycznych Republiki Korei (1994).
7 I 1972 – IX 1973 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Katowicach w ramach SOS krypt. Drzazga; od 1971 w ramach SO krypt. Ekonomia; 8 I 1982 – 1 X 1985 przez Wydz. III/Wydz. III-1 KW MO/WUSW w ramach KE krypt. Doradca.