Rozpłochowski Andrzej
Andrzej Rozpłochowski, ur. 7 IX 1950 w Gdańsku-Oliwie, zm. 20 XII 2021 w Katowicach. Ukończył Zasadniczą Szkołę Samochodową w Inowrocławiu (1968), mechanik samochodowy.
1968-1970 zasadnicza służba wojskowa, 1970-1977 pracownik PKP w Inowrocławiu, 1977-1983 Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej.
29-31 VIII 1980 uczestnik strajku; od 31 VIII 1980 przewodniczący MKS w HK, następnie MKR z siedzibą w HK. 11 IX 1980 sygnatariusz Porozumienia Katowickiego. Od 24 IX 1980 przewodniczący MKZ „S” Katowice. We IX 1980 delegat na Ogólnopolskie Spotkanie Przedstawicieli MKZ-ów, od IX 1980 członek Prezydium KKP. W II 1981 współzałożyciel Krajowego KOWzP, od III 1981 członek regionalnych struktur KOWzP. Przedstawiciel „S” w Komisji ds. ustawy o związkach zawodowych. W VII i XII 1981 delegat na I i II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD (Województwa Katowickiego) Regionu Śląsko-Dąbrowskiego; kandydat na stanowisko przewodniczącego Prezydium ZR (w 3. turze przegrał z Leszkiem Waliszewskim), delegat na I KZD, członek Komisji Programowej, członek KK. X-XII 1981 przewodniczący Miejskiej Komisji Koordynacyjnej „S” w Dąbrowie Górniczej.
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Katowicach, następnie w Zabrzu-Zaborzu, Grodkowie i Uhercach, 23 XII 1982 przewieziony do Warszawy i oskarżony o „próbę obalenia siłą ustroju PRL”, przetrzymywany bez wyroku w AŚ Warszawa-Mokotów, zwolniony na mocy amnestii w VII 1984. 1984-1988 współpracownik RKW (podpisywał nazwiskiem oświadczenia); współpracownik RKK. Od 1985 członek Prezydium Polskiej Partii Niepodległościowej. Od X 1986 członek jawnej Tymczasowej Rady „S” w Regionie. Uczestnik uroczystości rocznicowych pod krzyżem przy KWK Wujek, 2-krotnie zatrzymany na kilka godz.
Od 1988 na emigracji w USA. Od 1988 pełnomocnik PPN na zachodzie. Publicysta „Horyzontów”, „Gwiazdy Polarnej” i „Nowego Dziennika”. Członek Americans For Independent Poland w Nowym Jorku oraz Instytutu im. Józefa Piłsudskiego. W 1993 otrzymał obywatelstwo USA. 1998-2006 własna firma, 2006-2008 pracownik firmy spedycyjnej DHL; 2009-2010 bezrobotny. W VIII 2010 wrócił do kraju. Działacz społeczny, m.in. współzałożyciel i prezes Porozumienia Katowickiego 1980-Stowarzyszenia na Rzecz Pamięci w Katowicach (2011-2021), z-ca przew. Rady do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej na Rzecz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych przy Szefie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, przewodniczący Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej do Spraw Działaczy Opozycji i Osób Represjonowanych w Katowicach (2016-2021), komentator wydarzeń społecznych i politycznych, uczestnik debat publicznych. Wyróżniony tytułem Człowieka Roku "Tygodnika Solidarność" (2021).
Autor wspomnień ''Postawią Ci szubienicę... NSZZ Solidarność MKZ Katowice 1980-1981. Wspomnienia", t. 1 (2011), t. 2 (2012), "Jeden z jedenastu. Wspomnienia z internowania i uwięzienia 1982-1984" (2019).
Odznaczony przez Rząd RP na Uchodźstwie m.in. srebrnym Krzyżem Zasługi (1990). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2010), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2017), Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie 2021), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015).
30 XII 1980 – 27 XII 1989 rozpracowywany przez Wydz. III-A/V-1 KW MO/Inspektorat II WUSW w Katowicach w ramach SOR krypt. Lider.