Sanak Józef
Józef Sanak ks., ur. 28 VII 1917 w Przeciszowie k. Oświęcimia, zm. 12
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
2008 w Bielsku-Białej. Absolwent tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie (1941), w IV 1941 święcenia kapłańskie.
Członek AK, uczestnik akcji pomocy więźniom Obozu Koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau; 1941-1942 wikary w Jawiszowicach k. Oświęcimia, od XII 1942 wikary w parafii św. Macieja w Andrychowie. 23 X 1950 aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i próby obalenia ustroju, 5 V 1951 skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach na 8 lat więzienia, osadzony w ZK w Katowicach, Cieszynie, Strzelcach Opolskich, 20 X 1955 zwolniony warunkowo. 1955-1961 ponownie w parafii w Andrychowie, 1961-1971 administrator parafii św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Kozach k. Bielska-Białej, 1971-1992 proboszcz parafii Opatrzności Bożej w Bielsku-Białej.
W 1981 współinicjator powołania KIK w Bielsku-Białej. I-II 1981 celebrans mszy, spowiednik w bielskich Zakładach Przemysłu Wełnianego Bewelana podczas strajku generalnego „S” Regionu Podbeskidzia.
14 XII 1981 – III 1989 współorganizator, następnie opiekun Biskupiego Komitetu Pomocy Uwięzionym i Internowanym w Bielsku-Białej (od 1984 Biskupi Komitet Pomocy Miłość i Sprawiedliwość Społeczna), 1982-1989 organizator comiesięcznych Mszy za Ojczyznę w parafii Opatrzności Bożej.
Od 1990 kapelan środowisk kombatanckich oraz „S”. Od 1992 na emeryturze. Od 2002 kapelan honorowy (prałat) Ojca Świętego.
Autor wspomnień z więzienia stalinowskiego ''Gorszy niż bandyta'' (2001).
Honorowy Obywatel Miasta Bielska-Białej (1991), Honorowy Członek „S” (1997), odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2000 awansowany na majora WP, wyróżniony tytułem Zasłużony dla Solidarności Podbeskidzia (2005).
Artur Kasprzykowski