Toruńczyk Barbara
Barbara Toruńczyk, ur. 26 IX 1946 w Warszawie. Absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, kierunek socjologia (1974).
1969–1970 urzędniczka w MZK w Warszawie.
1963 uczestniczka spotkań Klubu Poszukiwaczy Sprzeczności. 1965 we Francji nawiązała kontakty z Jerzym Giedroyciem i Janem Nowakiem-Jeziorańskim. W III 1968 w czasie studiów na Uniwersytecie Warszawskim uczestniczka protestów studenckich, zbierała podpisy pod petycją do Sejmu PRL przeciw zdjęciu Dziadów ze sceny Teatru Narodowego, organizatorka wiecu na UW; usunięta ze studiów, aresztowana, skazana na 2 lata pozbawienia wolności, 1969 zwolniona. 1971 zaangażowana w pomoc rodzinom uwięzionych członków konspiracyjnej organizacji Ruch. 1972 uczestniczka zbierania podpisów pod listem przedstawicieli kultury i nauki ws. ułaskawienia Jerzego Kowalczyka. Od VII 1976 zaangażowana w udzielanie pomocy rodzinom represjonowanych robotników w Radomiu, społeczny obserwator w procesach robotników; 1976–1980 współpracowniczka KOR/KSS KOR; 1978–1980 współpracowniczka TKN, 1977–1979 współzałożycielka niezależnego pisma „Zapis”, sekretarz red. 1979–1980 redaktorka niezależnego pisma „Res Publika”; autorka w niezależnych pismach „Biuletyn Informacyjny” KSS KOR i „Krytyka” (ps. Julia Juryńska, B.T.).
Od 1980 we Francji, w Madrycie przedstawiła Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w PRL na sesji KBWE. Zagraniczna przedstawicielka wydawnictwa NOWa. Od 1982 redaktor nacz. „Zeszytów Literackich”. 1986–1987 stypendystka The Mary Ingraham Bunting Institute Radcliff College (USA).
Od 1992 w Polsce. Od 2005 prezes Fundacji Zeszytów Literackich. Członek Polskiego PEN Clubu.
Autorka wielu publikacji o tematyce historycznej i literackiej, m.in. Narodowa Demokracja. Antologia myśli politycznej „Przeglądu Wszechpolskiego” (1895–1905) (NOWa 1981), Rozmowy w Maisons-Laffitte, 1981 (2006).
Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2005), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002).
Od 27 V 1969 rozpracowywana przez Wydz. III KS MO w ramach KE krypt. Turystka; 19 XII 1972 – 21
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1977 w ramach SOR krypt. Gniazdo; do 13 X 1980 przez Wydz. III-2 KS MO w ramach SOR krypt. Czerwona.
Anna Grażyna Kister