Encyklopedia Solidarności Zarzycki Stanisław - Biogramy -

Stanisław Zarzycki, ur. 27 VI 1946 w Cieszynie. Absolwent Politechniki Śląskiej w Gliwicach (1969), inżynier technologii wody i ścieków.

1970-1972 pracownik przedsiębiorstwa Elwod Katowice, 1972-1975 Biura Projektów Budownictwa Komunalnego Katowice, 1975-1989 Zakładu Doświadczalnego PAN w Gołyszu k. Skoczowa. W III 1968 kolporter na terenie PŚ ulotek przywożonych z UJ, od 1979 pism niezależnych „Robotnik” i „Ruch Związkowy” w ZD PAN w Gołyszu.

Od IX 1980 w „S”, członek Komitetu Założycielskiego w ZD PAN, przewodniczący KZ, w V i XI 1981 delegat na I i II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD Regionu Podbeskidzie, członek ZR, IX/X 1981 delegat na I KZD.

Po 13 XII 1981 kolporter podziemnej prasy w ZD PAN, m.in. „Solidarności Podbeskidzia”, „Informatora NSZZ «S» przy Fabryce Samochodów Małolitrażowych”, organizator zaopatrzenia w materiały poligraficzne. W VI 1982 skazany przez kolegium ds. wykroczeń na karę grzywny za noszenie znaczka „S”. Od 1983 członek RKW Trzeci Szereg „S”. Współorganizator Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Skoczowie, wykładów w kościołach w Ochabach i Skoczowie. Wielokrotnie przesłuchiwany, zatrzymywany na 48 godz., rewizje w domu; w VI 1984 aresztowany, w VII 1984 zwolniony na mocy amnestii. Od XI 1986 jeden z 5 jawnych rzeczników podbeskidzkiej „S”. W V 1988 zwolniony dyscyplinarnie z pracy po wygłoszeniu 1 V przemówienia na wiecu „S” w Bielsku-Białej.

Od III 1989 na emigracji w USA.

12 III – 21 V 1985 rozpracowywany przez gr. III RUSW w Cieszynie w ramach SOR krypt. Filar; 15 II – 29 VII 1987 przez gr. V RUSW w Cieszynie w ramach SOR krypt. Inżynier; 2 II 1988 – 10 V 1989 przez gr. VI/III RUSW w Cieszynie w ramach KE krypt. ZS.

Artur Kasprzykowski