Encyklopedia Solidarności Ostoja-Owsiany Andrzej Antoni - Biogramy -

Andrzej Antoni Ostoja-Owsiany, ur. 16 VI 1931 w Warszawie, zm. 9 IV 2008 w Łodzi. Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, Wydz. Prawa (1957).

1946–1950, 1957–1958 w ZHP; 1948–1957 w ZMP, od 1957 członek Związku Prawników Polskich, 1960–1982 ZLP.

1947–1950 sekretarz, kierownik referatu szkoleniowego, wizytator Hufca ZHP Łódź-Powiat, 1951–1953 służba wojskowa.

1956–1957 działacz Związku Młodych Demokratów (członek Zarządu Głównego, z-ca przew. Zarządu Łódzkiego). 1957–1958 aplikacja adwokacka, 1957–1964 aplikant, asesor, podprokurator Prokuratury Powiatowej dla Dzielnicy Łódź-Śródmieście. 1960–1964 uczestnik spotkań samokształceniowych b. członków ZMD. 1964–1997 radca prawny w Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Łodzi i w Przedsiębiorstwie Obrotu Chemikaliami Organicznymi i Barwnikami Chemikolor/Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym Organika-Chemikolor/Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym Chemikolor SA tamże.

31 XII 1970 sygnatariusz oświadczenia ws. powołania Zespołu Inicjatywy Obywatelskiej w Łodzi. 1975–1976 sygnatariusz listów przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL. Od 1977 uczestnik ROPCiO, w jego ramach RWD; 1978–1979, po rozłamie w ROPCiO, zw. z grupą Leszka Moczulskiego, uczestnik i prelegent podczas spotkań Klubów Swobodnych Dyskusji, m.in. w Łodzi i Warszawie, 1979–1980 redaktor i autor w niezależnym piśmie „Aspekt”.

IX – XII 1980 ekspert MKZ „S” Ziemi Łódzkiej. 2 IV 1981 współzałożyciel Społecznego Komitetu Pamięci Józefa Piłsudskiego w Łodzi, współinicjator odsłonięcia 15 XI 1981 tablicy pamiątkowej poświęconej Marszałkowi na budynku przy ul. Wschodniej w Łodzi. Od 1981 zw. z KPN (formalnie został członkiem w 1988).

1982–1989 uczestnik niezależnych spotkań i autor wykładów popularyzujących postać Józefa Piłsudskiego, tematykę niepodległościową i historię „S”. Od IV 1983 uczestnik spotkań łódzkiego oddziału Międzyregionalnej Komisji Obrony „S” (nie miał świadomości, iż struktura ta została utworzona z inspiracji SB), 16 IX 1983 ujawnił się jako doradca i konsultant MKO i KPN w Łodzi. 1985–1986 prezes SKPJP, współinicjator wykonania i wmurowania tablicy poświęconej Józefowi Piłsudskiemu w kościele NSJ (oo. jezuici) w Łodzi. 1989–2002 członek Rady Politycznej KPN, w 1988 koordynator akcji weryfikacji członków łódzkiej struktury KPN.

Od 1989 członek SPP. 4 VI 1989 kandydat w wyborach do Senatu z listy KPN. 1990–1994 radny, przew. Rady Miejskiej w Łodzi. 1993–1997 poseł RP z listy KPN. 1997–2001 w AWS (członek prezydium Zarządu Regionalnego w Łodzi). 1997–2001 senator RP z listy AWS. 2002–2006 radny Rady Miejskiej w Łodzi z listy Łódzkiego Porozumienia Obywatelskiego. 2002–2008 pełnomocnik prezydenta Łodzi ds. weteranów. Od 2008 członek-założyciel Związku Weteranów Trzeciej Konspiracji 1956–1989.

Autor książek Aspazja (1958), Zielona planeta (1973), Rok 1920 w krzywym zwierciadle propagandy i w rzeczywistości (Wydawnictwo im. Konstytucji 3 Maja, 1981), Drogi do niepodległości (Wydawnictwo Polskie, 1989).

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2007).

31 I 1980 – 6 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 rozpracowywany przez Wydz. III/WOKPP KW MO/WUSW w Łodzi w ramach SOR krypt. Ekipa.

Henryk Marczak