Hasła rzeczowe

Ława

"Ława", podtytuł: „Niezależne pismo młodzieży suwalskiej”, pismo młodzieży suwalskich szkół średnich wydawane XII 1980 – IX 1981 w Suwałkach.

Ukazało się 6 nr. (nr 7 z XII 1981 nie został wydrukowany) o obj. 8-24 s. w formacie A4 (nr. 1-2) i A5, drukowanych z matryc białkowych (nr 1-2) na offsecie w nakładzie 500-3,5 tys. egz.; wychodziło nieregularnie.

W składzie redakcji: Maciej Butkiewicz (pomysłodawca pisma), Andrzej Tylenda, Wojciech Wasilewski, Wojciech Domaradzki (nr. 4-5); współpracownicy m.in. Alicja Jędzul, Jan Żukowski i osoby z kręgu suwalskiej „S”; od nr. 6 (z datą IX 1981, wydanego dopiero w XI 1981), nowy skład redakcji (poprzedni redaktorzy ukończyli szkoły), w stopce redakcyjnej podano jedynie imiona: Marek (Marek Nej), Tomek (Tomasz Kubaszewski – redaktor naczelny), Jarek (Jarosław Wróblewski), Radek (Radosław Krupiński), Krzysiek (Krzysztof Wasilewski), Czarek (Cezary Kopko), Zdzisiek (Zdzisław Grzędziński), Wojtek (W. Wasilewski), Andrzej (A. Tylenda, nie uczestniczył w pracach redakcji, umieszczony w stopce prawdopodobnie kurtuazyjnie jako autor tekstów i wierszy do publikacji w tym i następnym nr.), Mirek (Mirosław Białosowski), Karol [nazwiska nie ustalono].

Zamieszczano przedruki wydawnictw niezależnych, m.in. KSS KOR, artykuły m.in. krytykujące laicki charakter wychowania i stosunki państwo-młodzież, publikowano teksty historyczne, wiersze, rysunki satyryczne. Do nr. 2-5 dołączono satyryczny dodatek dla najmłodszych „Ławeczka”.

Pismo kolportowane w całym kraju, interesowały się nim media (m.in. powstały reportaże: radiowy i telewizyjny).

Do nr. 2 nieznane osoby rozrzuciły w Suwałkach dodatek zatytułowany „Ława do Ławy”, wydrukowany w stylistyce oryginalnego pisma, polemizujący z treściami „Ławy”; z tego powodu od nr. 3 pismo drukowano w zmienionym formacie. 15 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 cały wydrukowany w Gdańsku nakład (3,2 tys. egz.) skonfiskowano w Giżycku podczas transportu, nr wydrukowano ponownie w Wydawnictwie 3 Maja (kolejne nr. w drukarni MKZ w Suwałkach). W II 1981 prokurator woj. w Suwałkach rozpoczął śledztwo, w III 1981 przedstawił redaktorom zarzuty drukowania i kolportowania nielegalnego pisma; 5 III 1981 101 nauczycieli podpisało ''Oświadczenie nauczycieli suwalskich szkół w obronie redaktorów'' (opublikowane w nr. 4), wysłane do Sejmu PRL, Prokuratury Generalnej, Ministerstwa Oświaty i Wychowania, KKP, MKZ w Suwałkach, władz suwalskich i mediów; protest złożył też MKZ w Suwałkach; w VI 1981 postępowanie karne ostatecznie umorzono.

Po 13 XII 1981 M. Butkiewicz, A. Tylenda i W. Wasilewski zostali internowani; z niektórymi redaktorami przeprowadzono rozmowy ostrzegawcze.

VIII 1980 – VIII 1982 redakcja była rozpracowywana w ramach SOR krypt. Kurier.

 

Marcin Zwolski

Opcje strony

do góry