Hasła rzeczowe

Parafia św. Jana Chrzciciela w Legnicy

Parafia św. Jana Chrzciciela w Legnicy, prowadzona przez zakon franciszkanów, którzy 1255–1260 zbudowali klasztor; w 1. poł. XVIII w. obecny gmach kościoła zbudowali jezuici; w 1804 erygowano parafię katolicką. Po II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. wojnie światowej 1945–1947 parafią administrował ks. Tadeusz Łączyński, w 1947 klasztor i parafię przejęli franciszkanie konwentualni. 1977–1989 katechetą, gwardianem i proboszczem (1980–1989) był o. Euzebiusz Konstanty Ciaciek; w 1980 parafia obejmowała ok. 21 tys. mieszkańców, w 1989 ok. 27 tys.

1977–1980 o. E.K. Ciaciek zorganizował pierwsze w Legnicy wspólnoty Ruchu Światło-Życie wzorowane na działalności ks. Franciszka Blachnickiego. 31 VIII 1980 na prośbę KS w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym w Legnicy odprawił mszę. IX 1980 – XII 1981 franciszkanie wspierali organizowanie „S” w Legnicy, udostępniali sale parafialne na spotkania działaczy (do 1989 z parafią szczególnie związana była „S” Pracowników Służby Zdrowia, Zakładów Mechanicznych Legmet i „S” RI Województwa Legnickiego); udzielano wsparcia inicjatywom podejmowanym przez MKZ w Legnicy/Zarząd Oddziału Wojewódzkiego w Legnicy Regionu Dolny Śląsk (uroczystości patriotyczne, święcenie krzyży i in.); proboszcz stał się kapelanem „S” RI w woj. legnickim oraz „S” PSZ i ZM Legmet. 2 II 1981 w kościele św. Jana Chrzciciela poświęcono sztandar Zakładowej Komisji Robotniczej „S” ZM Legmet; 18–23 X 1981 zorganizowano Tydzień Kultury Chrześcijańskiej; 5 XII 1981 w salach parafialnych obyły się obrady I WZD „S” RI Województwa Legnickiego.

XII 1981 – I 1982 o. E.K. Ciaciek przechowywał w klasztorze pieniądze podjęte przed 13 XII 1981 przez Zdzisława Strzelca i Krystynę Jadwigę Sobierajską z konta OW w Legnicy ZR Dolny Śląsk. XII 1981 – 1989 w parafii odbywały się spotkania działaczy „S” RI, znajdował się punkt informacyjny dla rolników z całego woj.; udostępniano lokale na druk podziemnych wydawnictw: ulotek, cegiełek i druków okolicznościowych. XII 1981 – 1984 zbierano pieniądze na pomoc internowanym, więźniom politycznym i ich rodzinom, XII 1981 – 1982 przy parafii (i parafii Świętej Trójcy) działał Komitet ds. Pomocy Rodzinom Internowanych. W parafii znajdował się punkt zbierania żywności i darów rzeczowych (od mieszkańców Legnicy, a także dostarczanych z Arcybiskupiego Komitetu Charytatywnego we Wrocławiu, z Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom w Warszawie oraz z zagranicy), skąd nast. rozdzielano ją wśród potrzebujących. Franciszkanie byli także pośrednikami w zakupie za granicą niedostępnych w Polsce leków.

1982–1989 działacze podziemnej „S” z ZM Legmet co roku 2 II zamawiali w parafii msze w intencji pracowników zakładu i „S”; w I 1986 w 5. rocznicę poświęcenia sztandaru wmurowano tablicę pamiątkową (Marian Stępień i Stanisław Huzar z Mieczysławem Dembowiakiem, Tadeuszem Kisielem, Józefem Patykiem, Stanisławem Siemiginowskim i Józefem Sosinem); organizowano msze za Ojczyznę.

1982–1989 organizowano wydarzenia kulturalne, m.in. 12 XII 1982 wystawiony przez artystów scen warszawskich, oparty na tekstach Karola Wojtyły, spektakl słowno-muzyczny Myśląc Ojczyzna (kierownik artystyczny i adaptacja Włodzimierz Nazarewicz, reż. Wieńczysław Gliński, muz. Jerzy Smoczyński, wyk.: Tomasz Stockinger, Roman Frankl, Karol Strasburger, Kazimierz Mazur, Ewa Wawrzoń, Grażyna Barszczewska). Organizowano Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej (1984, 7–14 XII 1987) lub je współorganizowano z in. parafiami oraz Duszpasterstwem Ludzi Pracy przy parafii Świętej Trójcy w Legnicy, m.in. 20–28 X 1985 (odbyła się projekcja filmu Credo o II pielgrzymce Jana Pawła II do Polski, wystawa filatelistyczna). Szczególnie ważnym wydarzeniem był trwający 2 tygodnie (23 IX – 4 X 1984) Wielki Jubileusz siedemsetlecia przybycia oo. franciszkanów do Legnicy, oprócz rekolekcji odbył się m.in. koncert Józefa Skrzeka, wykład Sergiusza Rabinina z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, otwarto 3 wystawy (program obchodów był częścią TKCh). 22 I 1989 w parafii obyło się II WZD „S” RI Województwa Legnickiego; IV – VI w czasie kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu franciszkanie udostępniali lokale na spotkania oraz wspierali kandydatów KO.

1989–1993 proboszczem był o. Edward Wróbel; od 2012 proboszczem jest o. Jan Janus, a parafia obejmuje ok. 20 tys. mieszkańców.

 

Łukasz Sołtysik

Opcje strony

do góry