Parafia św. Mikołaja w Bielsku-Białej
Parafia św. Mikołaja w Bielsku-Białej, powstała w 1447, wyodrębniona z części parafii św. Stanisława Biskupa Męczennika w Bielsku. 1559–1630 w kościele funkcjonował zbór luterański. Po kilku pożarach i odbudowach kościół ostatecznie przebudowany 1910–1912. Do 1925 parafia należała do diecezji wrocławskiej, 1925–1992 w diecezji katowickiej, od 1992 w diecezji bielsko-żywieckiej. 25 III 1992 kościół parafialny podniesiony został do rangi katedry. Zasięgiem obejmuje część śródmieścia Bielska, skupia około 8 tys. wiernych. 1983–2016 proboszczem był ks. prałat Zbigniew Powada.
5/6 II 1981 na plebanii parafii odbyły się wstępne rozmowy MKS „S” Regionu Podbeskidzie z delegacją rządową, w efekcie których w strajkowej centrali, mieszczącej się w świetlicy ZPW Bewelana w Bielsku-Białej, podpisano porozumienie kończące 10-dniowy strajk generalny na Podbeskidziu. Przy parafii pierwszą siedzibę miał KIK w Bielsku-Białej, zarejestrowany 23
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1981.
Po 13 XII 1981 parafia organizowała pomoc rodzinom internowanych i uwięzionych działaczy „S”. 1984–2016 przy parafii działało Duszpasterstwo Ludzi Pracy, którego współtwórcą i opiekunem był ks. Z. Powada; 1984–1989 DLP organizowało w parafii akcje „Sierpień w trzeźwości” oraz cykle prelekcji i spotkań w ramach dorocznych Dni Społecznych. Od 1984 w kościele parafialnym odbywa się znaczna część spotkań w ramach kolejnych Tygodni Kultury Chrześcijańskiej, organizowanych przez KIK. 4 VI 1988 z inicjatywy podziemnej „S” w bocznej kaplicy kościoła odsłonięto tablicę upamiętniającą ks. Stanisława Stojałowskiego, twórcę ruchu chrześcijańsko-społecznego i działacza narodowego, założyciela Domu Polskiego w Bielsku, który działał na terenie parafii 1901–1911. 14 XII 2012 w katedrze poświęcony został witraż, przedstawiający bł. ks. Jerzego Popiełuszkę, ufundowany jako wotum wdzięczności przez podbeskidzką „S”. Od 2016 proboszczem jest ks. kan. Antoni Młoczek.
Artur Kasprzykowski