Tu Teraz
„Tu Teraz”, podtytuł: „Pismo Oświaty Niezależnej”, pismo dla nauczycieli wydawane w Warszawie II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 – VI 1989. Ukazało się 78 n-rów (w tym kilka podwójnych), obj. 8–24 s., format A4, druk na powielaczu, nast. offsecie, nakł. 3–4 tys. egz.; miesięcznik (z przerwą podczas wakacji). Pomysł powołania pisma narodził się w kręgu nauczycieli i wykładowców spotykających się u Ewy Klinger; wyłoniono grupę założycieli, redaktorów, w której znaleźli się: Edward Wieczorek, (ps. legion, Jan Legion lub ln); nauczyciel, działacz Zespołu Oświaty Niezależnej, zw. z Wydawnictwem Społecznym KOS, jeden z twórców i autorów pisma „Edukacja i Dialog”, Krzysztof Górski, 1982–1986, pomysłodawca nazwy pisma (ps. m-us); filolog nauczyciel w XX LO w Warszawie, jeden z organizatorów nauczycielskiej „S”, członek Zespołu Oświaty Niezależnej i Jan Herczyński 1982–1985/1986 (ps. Jerzy Konrad), matematyk, wykładowca UW i w XIV LO w Warszawie; nast. do zespołu dołączyli: Julian Radziewicz (ps. Bartosz Pieczyski, Sara Wołkowyska, LODA U-KOS), redaktor nacz.; 1982–1989 członek redakcji dwutygodnika „KOS”, założyciel i redaktor nacz. pisma dla pedagogów „Edukacja i Dialog”, członek Rady Edukacji Narodowej 1982–1989, Włodzimierz Paszyński (ps. Krzysztof); nauczyciel zw. z Oświatą Niezależną, publicysta w informatorach NTO „Rozmowy”, 1984/1985 Roman Kurkiewicz (ps. Oskar D); działał wcześniej w Poznaniu w środowiskach licealnych, kolporter NOW-ej, publikował w biuletynie Społecznego Komitetu Nauki. W piśmie publikowali także m.in.: o. Jacek Salij (ps. Zwolon, m.in. esej Pojęcie mniejszego zła), Alfred Andrzej Janowski, Wiktor Kulerski, Józef Orzeł, Bohdan Skaradziński, Tadeusz Sobolewski, Jerzy Śleszyński, Dawid Warszawski. Drukowano też teksty Josifa Brodskiego, Aleksandra Zinowiewa, Abdurachmana Awtorchanowa, cykl artykułów Jerzego Lubacha (ps. Andrzej Poraj). Z pismem współpracowali jako wydawcy, drukarze, kolporterzy i redaktorzy m.in.: Stanisław Więckowski, Andrzej Arendarski, Mirosław Sawicki, Ewa Klinger, Bogdan Krawczyk, Lech Kossakowski, Robert Kostro, Marzena Okońska, Krystyna Starczewska, Wiesława Bernatowicz, Wojciech Borowik, Krystyna Bratkowska, Marek Frąckowiak, Krzysztof Michalec, Paweł Przygodzki, Piotr Skwieciński. Drukowane pocz. przez założycieli, nast. w Wydawnictwie Społecznym KOS. W nr 1 wydrukowano kodeks etyczny postępowania nauczycieli w stanie wojennym. Miesięcznik pocz. zawierał gł. wiadomości ze szkół, informacje o akcjach protestacyjnych (np. ciche przerwy), represjach wobec nauczycieli i uczniów. Większość artykułów dot. samoorganizacji rodzącego się ruchu Oświaty Niezależnej, były to teksty merytoryczne dot. lekcji historii, literatury, ekonomii, ekologii i prawa. Materiały informacyjne napływały samorzutnie ze szkół, przekazywano m.in. relacje nauczycieli i uczniów. Zamieszczano dyskusje, istniały stałe oraz powtarzające się działy: „Tam też” (informacje z innych miast), „Poza programem” (materiały dla nauczycieli wykraczające poza oficjalnie dozwolony kanon), „Warto wiedzieć” (przedruki i informacje), „Lekcje etyki” (felietony etyczne o. J. Salija). Z czasem zakres tematów i liczba autorów razem z objętością pisma rozrosły się. Pocz. kolportowane przez założycieli pisma, nast. przez struktury oświatowe podziemnej „S”. Wydawaniu pisma towarzyszyły też in. działania – ruch wykładowy, zbiórki pieniędzy, kolportaż „Tygodnika Mazowsze” i wydawnictw KOS, książek i kaset. W 1985 redakcja otrzymała nagrodę Polcul Foundation.