Adamiuk Antoni
Antoni Adamiuk, ks., ur. 18 XII 1913 w USA, zm. 25 I 2000. Absolwent Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, kierunek filozofia, teologia (1939). Od VII 1914 wraz z rodziną w Polsce, we wsi Maksymówka k. Zbaraża (obecnie Ukraina).
W VI 1939 święcenia kapłańskie z rąk abp. Bolesława Twardowskiego, 1939-1945 w parafii w Busku, posługiwał wiernym obrządków łacińskiego i greckiego (jego rodzinę zesłano na Syberię). Od VII 1945 katecheta w gimnazjum i liceum w Głubczycach, duszpasterz w parafiach Szonów i Klisino, od 1946 dziekan dekanatu głubczyckiego. Po X 1956 wizytator nauki religii, następnie konsultor diecezjalny; od 1961 kanclerz opolskiej Kurii Biskupiej. Prof. pedagogiki i katechetyki w Wyższym Seminarium Duchownym w Nysie, organizator kursów katechetycznych; od VI 1970 opolski bp pomocniczy.
Od IX 1980 pierwszy kapelan opolskiej „S”; święcił sztandary związkowe i pomniki stawiane z inicjatywy „S”, m.in. w 1981 pomnik św. Katarzyny w Opolu, w 1981 krzyż i figurę św. Floriana w Zdzieszowicach, w 1986 pomnik Trzech Krzyży przy kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Opolu; odprawiał nabożeństwa podczas najważniejszych uroczystości związkowych i patriotycznych, m.in. w 1981 główny celebrans mszy św. podczas uroczystości z okazji 3 V w amfiteatrze opolskim.
Po 13 XII 1981 zasłynął jako odważny kaznodzieja, m.in. podczas specjalnych nabożeństw w intencji Jana Pawła II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. i Ojczyzny, odprawianych w katedrze opolskiej 13. dnia każdego miesiąca, otwarcie krytykował represyjne działania władz, polemizował z fałszywymi tezami reżimowej propagandy; mobilizował do walki o krzyże w szkołach i innych instytucjach publicznych; interweniował u władz woj. w obronie represjonowanych, m.in. dzięki jego interwencji u wojewody opolskiego w XII 1983 zwolniono z aresztu Zbigniewa Hryciuka, działacza „S” z Brzegu. W 1982 z ks. dr. Alojzym Sitkiem założyciel Komitetu Pomocy Internowanym przy Kurii Biskupiej w Opolu. Od 1989 w stanie spoczynku, wciąż zaangażowany w sprawy diecezji.
Autor ''Katechizmu dla dorosłych'', ''Małego katechizmu'' oraz ''Historii biblijnej''.
W 1996 wyróżniony tytułem Honorowego Członka „S”.