Bogucka Teresa
Teresa Bogucka, ur. 5 IV 1945 w Zakopanem. Absolwentka Uniwersytetu Łódzkiego, kierunek socjologia (1977).
1969–1989 pracownik naukowy Zakładu Teatru Instytutu Sztuki PAN.
1967 podczas studiów na UW członek Zarządu Wydziałowego ZMS na Wydz. Socjologii UW; zaangażowana w działalność grupy tzw. komandosów, kolporterka wydawnictw emigracyjnych. W II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1968 uczestniczka zbiórki pieniędzy dla studentów zatrzymanych po manifestacji 30 I; 8 III 1968 uczestniczka wiecu na UW, 11 III przedstawicielka (z Jerzym Diatłowieckim) Wydz. Filozofii UW w Tymczasowym KS, 21 III przywódca strajku studenckiego na Wydz. Pedagogiki UW, 21 III aresztowana, w VIII 1968 zwolniona. W VIII 1968 uczestniczka (z Bogusławą Blajfer, Eugeniuszem Smolarem i Andrzejem Sewerynem) akcji rozpowszechniania ulotek protestacyjnych przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. IV 1969 skazana na 1,5 roku pozbawienia wolności za udział w „nielegalnym związku” i demonstracjach w III 1968; wykonanie wyroku uchylono na mocy amnestii. W l. 70. związana z Sekcją Kultury KIK w Warszawie, uczestniczka spotkań samokształceniowych o najnowszej historii Polski. XII 1974 uczestniczka akcji informacyjnej nt. sytuacji Polaków w ZSRS; akcji zbierania podpisów pod listami przeciwko proponowanym zmianom w Konstytucji PRL. Od VII 1976 uczestniczka akcji pomocy dla represjonowanych robotników Radomia i Ursusa. Od IX 1976 współpracowniczka KOR/KSS KOR. X 1977 sygnatariuszka Deklaracji Ruchu Demokratycznego z 18 IX 1977. 1977 założycielka tzw. latającej biblioteki książek niezależnych i emigracyjnych; od 1977 publicystyka niezależnego pisma „Zapis”, od 1978 członek redakcji; kolporterka niezależnych wydawnictw (m.in. „Biuletyn Informacyjny” KOR/KSS KOR).
We IX 1980 prowadziła punkt informacji o tym, jak zakładać zw. zaw. przy KIK w Warszawie, nast. w „S”, 1980–1981 wiceprzew. Zespołu ds. Kultury Regionu Mazowsze.
13 XII 1981 internowana, przetrzymywana w Ośrodku Odosobnienia w Jaworzu, 31 XII zwolniona. Od XII 1982 wiceprzew. Zespołu Kultury Niezależnej/Komitetu Kultury Niezależnej przy RKW Mazowsze; publicystka podziemnego „Tygodnika Mazowsze”. Od X 1986 w Radzie Funduszu Wydawnictw Niezależnych.
Od 1990 publicystka „Gazety Wyborczej”. Od 1991 członek Komitetu Helsińskiego; 1991–2003 członek Zarządu Fundacji Batorego.
Autorka książek: Polak po komunizmie (1997), Triumfujące profanum (2002), Cienie w ogrodzie (2004). Uhonorowana Nagrodą Polskiego PEN Clubu (1991).
Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).
26 VIII 1969 rozpracowywana przez Wydz. III KS MO w ramach SOR krypt. Akacja; od 19 XII 1972 przez Wydz. III KS MO w ramach SOS krypt. Gniazdo; od 16 VI 1982 przez Wydz. III-2 KS MO/p. III DUSW w Warszawie-Śródmieście w ramach KE/SOR krypt. Kinga.