Encyklopedia Solidarności

Krzysztof Borkowski, ur. 22 VII 1944 w Ogrodzieńcu, zm. 14 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 2019 w Opolu. Ukończył Technikum Hutnicze im. Stanisława Staszica w Zawierciu (1963), absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, kierunek matematyka (1969), studiów podyplomowych organizacji i zarządzania przy Akademii Ekonomicznej w Katowicach (1981).

1963–1969 w ZMS, kolejno wiceprzew. zarządu szkolnego, przew. koła na roku studiów, wiceprzew. Zarządu Uczelnianego oraz przew. Zarządu Uczelnianego ZMS; w ZSP wiceprzew. Rady Uczelnianej; 1964–1968 członek Komitetu Uczelnianego PZPR jako reprezentant ZU ZMS i RU ZSP. Od 1971 członek Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Materiałów Budowlanych. Kolejno wiceprzew. koła zakładowego przy IPWMB w Opolu, wiceprezes Zarządu Oddziału i sekretarz Zarządu Oddziału SIiTPM w Opolu. 1978–1989 ponownie w PZPR.

1963–1968 redaktor nacz. miesięcznika studentów Opola „Fama”. III 1968 uczestnik akcji protestacyjnej na WSP w Opolu, w zw. z tym na rok zawieszony w prawach studenta (w przeddzień obrony pracy dyplomowej), wydalony z PZPR. Objęty nieformalnym zakazem pracy w szkolnictwie i środkach masowego przekazu. 1968–1974 zatrudniony kolejno w Wojewódzkim Zarządzie Gminnych Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Opolu, Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym tamże, Instytucie Przemysłu Wiążących Materiałów Budowlanych tamże, 1974–1993 pracownik Zakładów Cementowo-Wapienniczych Górażdże w Choruli.

Od IX 1980 w „S”, przew. Komitetu Założycielskiego, nast. KZ przy ZC–W Górażdże, członek prezydium Punktu Koordynacyjnego „S” w Krapkowicach. 1980–1981 przew. prezydium Sekcji Ogólnopolskiej Przemysłu Cementowego, Wapienniczego i Gipsowego „S”, utworzonej na spotkaniu wszystkich organizacji związkowych branży na spotkaniu w Sitkówce k. Kielc (sekcja powstała po ostrym starciu Borkowskiego z Albinem Siwakiem, wiceprzew. branżowego Zw. Zaw. Budowlanych, Przemysłu Budowlanego i Spółdzielczości Mieszkaniowej i późniejszym członkiem BP KC PZPR; do sekcji przeszła większość zw. zaw. branży). Przedstawiciel „S” w negocjacjach z Ministerstwem Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Sygnatariusz wieńczącego te negocjacje porozumienia z 12 XII 1980. XI 1980 – II 1981 redaktor nacz. pierwszych sześciu nr. „Solidarności Opolszczyzny” (drukowanych w ZC–W Górażdże). VII 1981 kandydował na przew. ZR Śląska Opolskiego, zgłoszony przez KZ przy ZC–W Górażdże.

Po 13 XII 1981 publicznie zdystansował się od inicjatyw podziemnych. W jego pokoju służbowym była w tym czasie bezpiecznie przechowywana cała dokumentacja KZ przy ZCW Górażdże (w tym ok. 7 tys. sztuk papieru firmowego KZ), 1989 przekazana reaktywowanej organizacji zakładowej „S”. 1982 autor listów protestacyjnych do premiera Wojciecha Jaruzelskiego i wicepremiera Mieczysława F. Rakowskiego, krytykujących odchodzenie od zapoczątkowanej przed stanem wojennym reformy gospodarczej. 1982–1989 działacz PRON, 1983–1989 członek prezydium Rady Wojewódzkiej PRON w Opolu i jej rzecznik prasowy.

1993–2008 działalność gospodarcza w różnych spółkach prawa handlowego. Od 2008 na emeryturze. Działacz Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego im. Tadeusza Igera (2010–2019 prezes zarządu oddziału w Opolu).

Od 10 I 1981 rozpracowywany przez Wydz. IIIA KW MO w Opolu; 3 V 1983 – 14 XII 1989 zarejestrowany przez Wydz. V KW MO/Wydz. V/WOG WUSW w Opolu jako TW ps. 44. W tym czasie ukrywał przed SB całą dokumentację zakładowej organizacji SB. 1989 przekazał ją odrodzonej „S”.

Zbigniew Bereszyński