Encyklopedia Solidarności

Ewa Bugno-Zaleska, ur. 14 XII 1949 w Przedborzu (woj. łódzkie), zm. 27 X 2005 w Koninie. Absolwentka Pomaturalnego Studium Reklamy przy Zespole Szkół Zawodowych w Mińsku Mazowieckim (1970).

1970-1976 dekorator, kierownik dekoratorni w Powiatowym/Wojewódzkim Związku Gminnych Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Koninie, w 1976 czasowo zatrudniona w Domach Towarowych Centrum w Koninie, 1976-1982 kierownik dekoratorni, specjalista ds. reklamy w Wojewódzkim Związku Spółdzielni Rolniczych w Koninie, 1982-1988 referent księgowy w Wojewódzkim Związku Gminnych Spółdzielni Rolniczych w Koninie, Zakład Usług Inwestycyjnych, Socjalnych i Administracyjnych, zwolniona z pracy w związku z likwidacją zakładu.

Od IX 1980 w „S”, organizator struktur przy WZSR w Koninie, następnie przewodnicząca KZ; IV 1981 członek Regionalnej Komisji Wyborczej „S”, uczestniczka działań na rzecz przekazania budynku KW MO dla służby zdrowia.

13 XII 1981 internowana w Ośr. Odosobnienia w Bydgoszczy-Fordonie, zwolniona 24 XII 1981. 1 V 1982 wywiesiła flagę „S” na balkonie swojego mieszkania i włączyła się do oficjalnego pochodu z transparentem „Niech żyje uwięziona i internowana klasa robotnicza”. 11 V 1982 internowana w Ośr. Odosobnienia w Gołdapi, zwolniona 24 VII 1982. W 1982 redaktor podziemnego pisma „Azyl Wojenny”; 1982-1989 kolporterka wydawnictw podziemnych; współorganizatorka pielgrzymek pracowniczych (m.in. do Lichenia). 28 X 1982 aresztowana, przetrzymywana w AŚ w Poznaniu, 5 I 1983 zwolniona. X 1983 – II 1984 redaktor (z mężem Wojciechem Zaleskim) pisma „Solidarność Walcząca” sygnowanego przez Solidarność Walczącą Oddział w Koninie. 12 II 1984 zatrzymana, 14 II 1984 aresztowana, osadzona w ZK w Grudziądzu, 28 VII 1984 zwolniona na mocy amnestii. Od 1984 członek Konfraterni im. ks. Jerzego Popiełuszki przy parafii św. Wojciecha w Koninie. IV/V 1985 uczestniczka głodówki w Głogowcu k. Kutna na rzecz uwolnienia więźniów politycznych. 1986-1989 wraz z mężem prowadziła w swoim mieszkaniu (następnie do 1993 w pomieszczeniach kościelnych i „S”) związkową aptekę leków z darów zagranicznych; 1986-1989 współpracowniczka Komisji Interwencji i Praworządności „S”. 1988-1989 współredaktor (z Pawłem Kotlarskim i W. Zaleskim) pisma „Solidarni – Konin” (nr. 24-40).

1 IX 1989 – IX 1990 (likwidacja zakładu) ponownie pracownik WZGS (po zmianie nazwy: Konińska Spółdzielnia Handlowo-Produkcyjna Rolnik w Koninie) na mocy orzeczenia Społecznej Komisji Pojednawczej. IX 1989 – II 1990 oddelegowana do pracy w Biurze TZR „S” w Koninie; w II 1990 delegat na II WZD Regionu Konin, do 1992 przewodnicząca Regionalnej Komisji Rewizyjnej (zrezygnowała po udzieleniu przez WZD absolutorium ZR wbrew opinii RKR). 1990-1994 katechetka w SP nr 8 (parafia NMP Królowej Polski w Koninie). W 2000 współautorka (z mężem) książki ''Zakazana „Solidarność:. 13 XII 1981 – 17 IV 1989 w Regionie Konińskim''. W 2000 kustosz wystawy „Plakat i historia” prezentowanej na Kubie, w Lyonie, Budapeszcie, Strasburgu, Frankfurcie, Petersburgu i Kopenhadze.

Odznaczona pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).

10 XI 1981 – 5 IX 1989 rozpracowywana przez Wydz. IV/V KW MO/WUSW w Koninie w ramach SOS krypt. Grafik/SOR krypt. Układ II; 5 IX 1989 – 2 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 w ramach SO krypt. Związkowcy.

Przemysław Zwiernik