Encyklopedia Solidarności

Jerzy Lesław Burtan, ur. 25 XI 1953 w Rzeszowie. Absolwent Politechniki Rzeszowskiej (budownictwo, 1976) i dziennikarstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1978).

1973–1980 związany ze środowiskiem ekologów (spór o Bieszczady). Zawodowo zw. z prasą branżową, autor art. w wielu tytułach ogólnokrajowych, reporter zainteresowany tematami społecznymi.

VIII 1980 uczestnik publikacji komentarza do 21 postulatów MKS Stoczni Gdańskiej na łamach „Gazety Budowlanych” (po wprowadzeniu stanu wojennego pismo zamknięte przez władze). 1981 przejście z RSW do prasy związkowej w rzeszowskim Międzyzakładowym Komitecie Robotniczym „S”.

1982–1988 współredaktor podziemnego periodyku „Trwamy” (kontynuacja tytułu powstałego w okresie rzeszowsko-ustrzyckich strajków). 1982–1985 obserwator procesów politycznych i lektor duszpasterstwa rolników. 1983–1984 wygrał w sądzie pracy proces o zwolnienie z pracy w wyniku delegalizacji „S”. 1982 z innymi zwolnionymi dziennikarkami otworzył pod Rzeszowem zakład cukierniczy, który był miejscem spotkań i punktem przerzutowym; przekształcony późn. w spółkę prawa handlowego.

1989 współtwórca mediów obywatelskich w KO („Głos Wolny” – pierwsza gazeta drukowana techniką offsetową). Inicjator i realizator projektu utworzenia w ramach KO podmiotu gospodarczego, który wydawał tygodnik „San”, współorganizator rzeszowskiego oddziału konserwatywnego dziennika „Czas”, kierownik oddziału wydawnictwa Jagiellonia („Dziennik Polski”). 1995 zatrudniony przy likwidacji Krajowej Agencji Wydawniczej (jego propozycja przekształcenia KAW w spółki prawa handlowego pozwoliła na uratowanie wielu cennych edycji tej oficyny i kontynuację jej działalności). 1996–1997 w ramach unijnego programu „Dolina Strugu”, którego część promocyjną realizował KAW, na stażu w Portugalii. 1997–2003 pracownik „Rzeczypospolitej” i PAP. Od 2004 zw. z Grupą Kapitałową BEEF–SAN S.A., prezes jednej ze spółek. Współautor reportażu Ziemia chłopom (1981), pierwszej próby opisania pocz. oporu chłopów oraz strajków w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie; w tym okresie przewodnik Ryszarda Kapuścińskiego w czasie zbierania przez niego materiałów nt. strajków chłopskich i tworzenia się rolniczej „S”.

Laureat wielu nagród i konkursów dziennikarskich (m.in. ZG SDP 1980, „Nowej Wsi”, konkursu im. F. Gila).

Od 9 II 1983 rozpracowywany przez Wydz. V KW MO w Rzeszowie w ramach SO krypt. Azymut; 8 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1983 – 26 I 1990 przez Wydz. V KW MO/WUSW w Rzeszowie w ramach SOR krypt. Opór.

Jan Lucjan Wyciślak