Encyklopedia Solidarności

Marian Chojnowski, ur. 25 VIII 1942 w Chojnach Starych k. Łomży. Ukończył ZSZ przy Stoczni Gdańskiej im. Lenina (1961).

1960-1961 pracownik SG, 1961-1962 Spółdzielni Pracy Mazovia w Warszawie, 1962-1964 zasadnicza służba wojskowa, 1964-1967 Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywcze go w Łomży, 1967-1972 PPS Browar tamże, 1972-1973 Łomżyńskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego Narew, 1973-1980 właściciel Usługowego Zakładu Ślusarskiego w Taraskowie, 1980-1983 ślusarz w WSS Społem Oddział Łomża.

Od IX 1980 w „S”, współorganizator „S” i przewodniczący Komitetu Założycielskiego w WSS Społem Oddział Łomża (przywoził z Gdańska ulotki i in. materiały), w X 1980 wiceprzewodniczący Tymczasowego Komitetu Założycielskiego w Łomży, współorganizator struktur „S” w mieście i okolicy; w VI i XII 1981 delegat na I i II WZD Regionu Mazowsze, od VI 1981 przewodniczący ZR Mazowsze Oddział w Łomży; 23 X 1981 sygnatariusz porozumienia z wojewodą łomżyńskim ws. zaopatrzenia rynku. VIII-XII 1981 KW MO na polecenie Prokuratury Rejonowej prowadziła przeciw niemu postępowanie ws. rozpowszechniania fałszywych wiadomości mogących szkodzić PRL (w związku z kolportażem plakatów komentujących IX Zjazd PZPR), śledztwo umorzono.

13-15 XII 1981 w ukryciu, 15 XII 1981 ujawnił się w KW MO w Łomży; inwigilowany, przywożony przez SB do KW MO w celu wywołania pogłosek o jego współpracy z SB; autor listu do pełnomocnika Komitetu Obrony Kraju w Łomży ws. internowanych. 1982-1985 działacz podziemia: organizator grupy zajmującej się kolportażem (z Warszawy i Ostrołęki) pism podziemnych, ulotek, zbieraniem funduszy na działalność wydawniczą, druk; organizator, redaktor, drukarz, kolporter „Sensu” i łomżyńskiego „KOS-a”. 1983-1990 na rencie, prace dorywcze m.in. w PSS Społem w Łomży.

W II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1989 członek Prezydium MKO „S” w Łomży; w IV 1989 przewodniczący TKW „S” Oddział w Łomży; wycofał się z działalności z powodu powtarzających się oskarżeń o współpracę z SB. Po 1990 pracownik drukarni JDA w Łomży. Od 2007 na emeryturze.

1981-1989 rozpracowywany przez Wydz. IIIA KW MO/Wydz. V WUSW w Łomży w ramach SOR krypt. Lider/KE krypt. Pretor/SOR krypt. Zarzewie.

Marcin Zwolski