Encyklopedia Solidarności

Jan Chrzanowski, ur. 14 VII 1929 w Woli Rogozińskiej k. Zgierza, zm. 19 VII 2008 w Zgierzu. Ukończył Technikum Samochodowe przy YMCA w Łodzi (1948); mistrz ogrodnictwa i kwiaciarstwa (1972).

1948-1950 pracownik Zakładów Przemysłu Terenowego i Centrali Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Metalowego w Zgierzu, 1950-1954 Ligi Przyjaciół Żołnierza, 1954-1955 PKS, 1955-1956 Pogotowia Ratunkowego, 1956-1957 PSS, 1957-1958 Zakładów Przemysłu Wełnianego im. Jarosława Dąbrowskiego, 1959-1967 taksówkarz, od 1967 rolnik w Proboszczewicach.

Od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 w „S” RI, współzałożyciel pierwszego Koła w gm. Zgierz-Proboszczewice, wiceprzewodniczący; uczestnik zjazdów gminnych i regionalnych „S” RI.

Od 1982 uczestnik spotkań Tymczasowej Rady Krajowej „S” RI, m.in. w Magdalence k. Warszawy; kolporter pism podziemnych (m.in. „Solidarność Rolników”, „Żywią i Bronią”, „Nasz Gościniec”); 1986-1987 autor lub współautor petycji do władz, m.in. ws. relegalizacji „S” RI w regionie łódzkim. 1983-1989 współorganizator Duszpasterskich Skupień Wspólnot Rolników w Białej i Szczawinie k. Zgierza oraz akcji samokształceniowych, uczestnik wielu uroczystości kościelnych, m.in. od 1982 jasnogórskich dożynek, w 1987 pielgrzymki Jana Pawła II.

1989-1992 członek założyciel KO „S” w Zgierzu; 1990-1994 radny, wiceprzewodniczący Rady Miasta Zgierz, w 1992 współzałożyciel klubu radnych KPN. Od 1991 działacz Związku Strzeleckiego Strzelec im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, od 2006 Komendant Główny.

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2006), Złotym Krzyżem Zasługi Związku Dzieci Wojny RP (2007).

1987-1990 rozpracowywany przez p. VI RUSW w Zgierzu w ramach KE krypt. Konus.

Adam Kożuchowski