Fabiańska Barbara
Fabiańska Barbara, ur. 12 X 1957 w Poznaniu, zm. 7 VI 2023 tamże. Absolwentka Politechniki Poznańskiej, kierunek informatyka (1984), studium podyplomowego w zakresie muzealnictwa na Wydz. Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (2005).
1980–1983 w NZS; IX – X 1980 współzałożycielka NZS PP i struktury międzyuczelnianej IX–X 1980 przedstawicielka poznańskiego NZS na pierwszym spotkaniu krajowym w Warszawie, 1981 członek międzyuczelnianej komisji ds. ustawy o szkolnictwie wyższym; XII 1981 redaktorka niezależnego pisma „Errata”. XI – XII 1981 członek KS podczas studenckiego strajku solidarnościowego ze studentami radomskiej WSI, na PP.
I – X 1982 działaczka podziemnego Akademickiego Ruchu Oporu w Poznaniu, organizatorka działalności wydawniczej i kolportażu, założycielka podziemnej drukarni sygnowanej dwiema nazwami: Drukarnia im. 13 grudnia i Drukarnia im. Romka Strzałkowskiego; współorganizatorka akcji protestacyjnych w Poznaniu, m.in. 13 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982. 4 X 1982 aresztowana, przetrzymywana w areszcie KW MO w Poznaniu i AŚ tamże, 1 IV 1983 zwolniona, 9 V 1983 Sąd Wojsk Lotniczych tamże umorzył postępowanie. 1984–1989 współpracowniczka podziemnego Wydawnictwa Karta w Warszawie (m.in. gromadziła poznańskie wydawnictwa podziemne, autorka tekstu do książki Polityczni, 1986). 1985–1987 specjalista ds. przygotowania poligrafii w Przedsiębiorstwie Zagranicznym Ameprod w Poznaniu, 1985–1988 sekretarz red. podziemnego pisma „Czas”. 1987–1989 instruktor ds. społeczno-wychowawczych w Ośrodku Kultury Słońce na osiedlu Winogrady w Poznaniu, współorganizatorka niezależnego Klubu Słońce tamże. 1987–1991 założycielka i kierownik Archiwum Wschodniego Oddział w Poznaniu. Od 1989 członek SDP.
1989 sekretarz red. informatora wyborczego KO w Poznaniu „Głos Wolny”, w 1990 pisma „Obserwator Wielkopolski”, dziennikarka TVP Oddział w Poznaniu.
Od 1990 autorka artykułów historycznych m.in. dla „Kroniki Miasta Poznania” i Oficyny Wydawniczej Volumen w Warszawie, reportaży telewizyjnych, filmów dokumentalnych, m.in. Dekret (2002), Zbuntowane miasto. Ocalona pamięć o Powstaniu Poznańskim 1956 (2006), wystaw m.in. Jestem wolnym Polakiem (2000), Odrobina koniecznej odwagi (2005), Zbuntowane miasto. Poznański Czerwiec 1956, Wielkopolska u drzwi II Rzeczpospolitej. Między traktatami pokojowymi wielkich mocarstw 11 listopada 1918 – 28 czerwca 1919 (2006). 1991 sekretarz red., 1992–1995 redaktora Wydawnictwa Karta i pisma „Niezależny Miesięcznik Historyczny Karta”/„Niezależne Pismo Historyczne Karta”, wiceprezes Fundacji Karta w Warszawie, założycielka i kierownik poznańskiego Ośrodka Karta. 1995 zatrudniona w Teatrze Ósmego Dnia. 1996–2003 właścicielka firmy wydawniczej. Od 2004 kierownik Działu Naukowo-Wystawienniczego w Wielkopolskim Muzeum Walk Niepodległościowych w Poznaniu, kuratorka, współautorka scenariuszy ekspozycji stałych oddziałów WMWN: Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956 (2007), Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 (2009). Autorka książki Być wolnym Polakiem. Kronika Wielkopolskiej Solidarności 1980–1981 (2000), współautorka albumu Poznańska opozycja demokratyczna 1981–1989 w obiektywie Jana Kołodziejskiego (2011), autorka biogramów w Encyklopedii Solidarności (t. 1–2, 2010, 2012). Od 2006 członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa.
Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2010), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016), Medalem Regionu Wielkopolska NSZZ Solidarność (2010), wyróżniona odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2001).
31 VIII 1982 – 18 VIII 1983 rozpracowywana przez Wydz. III KW MO w ramach SOR krypt. Orda.
