Encyklopedia Solidarności

Dariusz Fikus, ur. 11 XII 1932 w Poznaniu, zm. 2 III 1996 w Kazimierzu Dolnym. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Filologii Polskiej (1955).

1948–1956 w ZMP, 1959–1981 w PZPR, 1959–1995 członek SDP, 1980–1981 sekretarz generalny.

1955–1957 drugi sekretarz red. „Sztandaru Młodych”, 1958 członek redakcji „Expressu Wieczornego”, 1958–1981 sekretarz red./kierownik działu ekonomicznego/sekretarz red. „Polityki”, 1970–1978 redaktor nacz. „Domów Spółdzielczych”.

Po 13 XII 1981 organizator pomocy dla dziennikarzy zwolnionych z pracy; stały współpracownik podziemnego wydawnictwa Wolne Pismo Most oraz podziemnych pism: „Most”, „Tygodnik Mazowsze”, „Krytyka”; 1982–1989 redaktor „Niewidomego Spółdzielcy”, 1988–1989 „Gazety Bankowej”. 1987–1989 współzałożyciel, redaktor podziemnego pisma SW „Horyzont”.

1989 uczestnik obrad okrągłego stołu; współpracownik „Gazety Wyborczej”. 1989–1996 redaktor nacz. dziennika „Rzeczpospolita”, 1991–1996 prezes spółki Presspublica. 1994–1996 twórca i prezes Związku Kontroli Dystrybucji Prasy.

Autor kilku książek, m.in.: Polska – Indie. Gospodarka, stosunki ekonomiczne (1976), Foksal ’81 (Londyn, 1984), Pseudonim „Łupaszka”: z dziejów V Wileńskiej Brygady Śmierci i Mobilizacyjnego Ośrodka Wileńskiego Okręgu AK (Wolne Pismo Most, 1988), Mowa Gazetowa (1994).

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976), Złotym Krzyżem Zasługi (1965).

Do 1970 rozpracowywany przez Wydz. VII Dep. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. MSW, 1972–1976 przez Wydz. IV Dep. III w ramach SO krypt. Unia, XII 1988 – IV 1990 przez Wydz. VII Dep. III/Wydz. V Dep. OKKP.

Włodzimierz Domagalski