Encyklopedia Solidarności

Maria Barbara Filipowicz, ur. 5 XII 1943 w Zarzeczu k. Bielska-Białej. Ukończyła Szkołę Podstawową nr 34 w Łodzi (1957).

1970–1980 w PZPR.

1957 tkaczka w Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Feliksa Dzierżyńskiego w Łodzi, 1958 ZPB im. Stanisława Kunickiego tamże, 1959–1982 ZPB im. Juliana Marchlewskiego tamże.

10–15 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1971 uczestniczka strajku okupacyjnego przeciwko grudniowym podwyżkom cen żywności, członek delegacji prowadzącej rozmowy z komisją rządową.

26–31 VIII 1980 współorganizatorka strajku solidarnościowego z robotnikami Wybrzeża, członek KS. Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego, od 1981 KZ; XI 1980 przedstawicielka tkalni w rozmowach Tymczasowej Komisji Włókniarzy „S” z delegacją rządową.

13 XII 1981 uczestniczka powielania i kolportażu komunikatu przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, podpisanego przez przew. KZ Jerzego Dłużniewskiego; 14 XII uczestniczka strajku okupacyjnego w zakładzie. 1981–1982 działaczka podziemnej „S” w zakładzie, współpracowniczka Międzyzakładowego Komitetu „S”, łączniczka przew. MKS J. Dłużniewskiego, organizatorka lokali konspiracyjnych, materiałów poligraficznych, kolporterka prasy podziemnej; zbierała składki na działalność związkową i pomoc represjonowanym. 13 V 1982 współorganizatorka 15-minutowego strajku w zakładzie, zwolniona z pracy. Aresztowana, osadzona w ZK nr 2 w Łodzi, skazana przez Kolegium ds. Wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy Łódź-Bałuty na 3 mies. aresztu (w wyniku odwołania do Sądu Rejonowego dla Łódzi-Bałut wyrok zmniejszono do 2 mies.), osadzona w AŚ w Warszawie-Grochowie, 13 VII 1982 zwolniona. 1982 kilkakrotnie zatrzymywana i przesłuchiwana. 1982–1983 bez zatrudnienia. 1983 portierka w Spółdzielni Pracy Introplast w Łodzi, 1983–1985 sortowaczka skór w Przedsiębiorstwie Zagranicznym Lalmi tamże. 1983–1989 współpracowniczka podziemnej „S” w ZPB im. Juliana Marchlewskiego, 1984–1989 RKW „S” Ziemi Łódzkiej. 1985–1991 prasowaczka w prywatnym zakładzie AWWA w Łodzi.

1992–1994 szwaczka w Firmie Odzieżowej AiJ tamże. Od 1994 na emeryturze.

Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2012), Krzyżem Wolności i Solidarności (2018).

1982–1985 rozpracowywana przez Wydz. V KW MO/WUSW w Łodzi w ramach KE krypt. Lala.

Wiesław Maciejewski