Geremek Bronisław
Bronisław Geremek, ur. 6 III 1932 w Warszawie, zm. 13 VII 2008 w pobliżu miejscowości Lubień (zginął w wypadku samochodowym). Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Historyczny (1954), 1956-1958 studiów podyplomowych w École Practique des Hautes Études w Paryżu, w 1960 doktorat, w 1972 habilitacja, od 1989 prof.
W 1940 z rodzicami i bratem w warszawskim getcie, z którego w 1942 uciekli. 1948-1950 w ZMP, 1950-1968 w PZPR, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. sekretarz POP na UW, wystąpił w proteście przeciw agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. 1955-1985 pracownik naukowy Instytutu Historii PAN w Warszawie. 1962-1965 wykładowca Sorbony i dyr. Ośrodka Kultury Polskiej tamże. 1968-1971 uczestnik (m.in. z Włodzimierzem Brusem, Tadeuszem Kowalikiem, Krzysztofem Pomianem) nieformalnego seminarium społeczno-ekonomicznego. 6 XII 1975 współautor (z Marią Dziewicką, Krystyną Kersten, Tadeuszem Kowalikiem, Edwardem Lipińskim, Janem Strzeleckim i Krzysztofem Wolickim) Listu 7, wyrażającego potrzebę reformy ustrojowej do delegatów na VII Zjazd PZPR i I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka. W 1977 współautor (m.in. z Karolem Modzelewskim i J. Strzeleckim) listu do władz w obronie aresztowanych w V 1977 członków i współpracowników KOR. 22 I 1978 sygnatariusz deklaracji założycielskiej TKN, wykładowca, członek Rady Programowej.
20 VIII 1980 sygnatariusz Apelu 64 intelektualistów popierającego postulaty strajkujących stoczniowców, od 22 VIII 1980 obecny w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od 24 VIII 1980 członek Komisji Ekspertów MKS, doradca MKZ Gdańsk, KKP, nast. KK; od 6 I 1981 przewodniczący Rady Programowo-Konsultacyjnej Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych przy KKP; uczestnik I KZD, przewodniczący Komisji Programowej, współautor programu politycznego „S” pt. „Samorządna Rzeczpospolita”.
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Warszawie-Białołęce, następnie w Jaworzu i Darłówku, zwolniony w XII 1982. 10 II 1983 współautor (m.in. z Tadeuszem Mazowieckim i Lechem Wałęsą) listu do Sejmu PRL z żądaniem uwolnienia aresztowanych członków KK. 17 V 1983 aresztowany pod zarzutem organizowania nielegalnych zebrań, w VII 1983 zwolniony na mocy amnestii. Od 1983 doradca TKK „S” i L. Wałęsy. W 1985 współautor opracowania ''Raport: Polska 5 lat po Sierpniu'' (Wers, 1985). 10 X 1986 sygnatariusz apelu do władz USA o zniesienie sankcji gospodarczych wobec PRL. Od 1987 doradca KKW. Publicysta w pismach podziemnych, m.in. w „Krytyce”, „21”, „Przeglądzie Politycznym”.
1988-1990 członek KO przy Przewodniczącym „S” Lechu Wałęsie. W 1989 uczestnik obrad plenarnych Okrągłego Stołu oraz zespołu ds. reform politycznych. 1989-2001 poseł RP z listy KO „S”, 1989-1990 przewodniczący OKP, 1989-1991 przewodniczący sejmowej Komisji Konstytucyjnej, 1989-1997 Komisji Spraw Zagranicznych, 2000-2001 Komisji Prawa Europejskiego. 1990-2004 w ROAD, UD, UW, 2000-2001 przewodniczący Rady Politycznej UW, 2005-2008 w PD. 1997-2000 minister spraw zagranicznych w rządzie Jerzego Buzka. 2004-2008 poseł do Parlamentu Europejskiego z listy UW.
Mediewista, autor wielu artykułów, rozpraw i książek z zakresu historii średniowiecza, m.in. ''Ludzie marginesu w średniowiecznym Paryżu: XIV-XV wiek'' (1972; 2003); ''Świat „opery żebraczej”: obraz włóczęgów i nędzarzy w literaturach europejskich XV-XVII wieku'' (1989). Dr h.c. uczelni m.in. uniwersytetów: Bolonii, Utrechcie, Columbia w Nowym Jorku, paryskiej Sorbony, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie n. Odrą. W 1992 ''visiting proffesor'' w Collège de France.
Laureat wielu nagród i wyróżnień, w tym międzynarodowej Nagrody Karola Wielkiego (1998); odznaczony m.in. Wielkim Krzyżem Zasługi z Gwiazdą Orderu Zasługi Niemiec, Pour le Mérite (2002), francuską Legią Honorową, Medalem Wolności przez Instytut Franklina i Eleonor Roosevelt w Nowym Jorku, Orderem Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy (2000); Orderem Orła Białego (2002), członek Kapituły Orderu Orła Białego do 2007, kiedy odmówił ponownego złożenia oświadczenia lustracyjnego.
16 IV 1976 – 24 IV 1978 rozpracowywany przez Wydz. III KS MO w ramach KE/SOR krypt. Lis; od 28 III 1979 przez Wydz. III-1/III/III-2 w ramach SOR krypt. Lis; 10 IV 1987 – 21 IX 1989 przez Wydz. III Dep. III w ramach SOR.