Encyklopedia Solidarności

Alina Teresa Głowacka-Mąkosza, ur. 18 V 1932 w Łodzi, zm. 12 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 2014 w Koszalinie. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Wydz. Dziennikarstwa (1953) i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydz. Prawa (1963).

1953 – 31 III 1982 dziennikarka w Polskim Radiu Szczecin: w redakcji rolnej, w redakcji informacji, kierownik redakcji młodzieżowej, 1957-1958 w redakcji literackiej, od 1959 kierownik redakcji kulturalnej, następnie artystyczno-kulturalnej; 1980 – 13 XII 1981 w TVP Szczecin; zaangażowana w zbieranie relacji z wydarzeń Grudnia 1970, I 1971 i VIII 1980 w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego.

1980-1981 autorka wielu reportaży o „S” w Stoczni (z Alicją Maciejowską) i innych zakładach w Szczecinie i regionie, zakładaniu „S” w PGR-ach (w 1981 nagroda Audycja Roku za reportaż ''Protokół pewnego zebrania''), także o mjr. Zygmuncie Szyndzielarzu Łupaszce, gen. Mieczysławie Borucie-Spiechowiczu i Janie Tabortowskim.

12/13 XII 1981 internowana, do 14 XII 1981 w AŚ KW MO w Szczecinie, od 15 XII 1981 w Ośr. Odosobnienia w Kamieniu Pomorskim, od 3 I 1982 w Gołdapi, 7 III 1982 zwolniona. Od IV 1982 na wcześniejszej emeryturze. Od 1982 członek nieformalnej grupy opozycyjnej dziennikarzy szczecińskich, autorka wielu artykułów w prasie podziemnej, do 1989 kolporterka podziemnych wydawnictw: książek NOWej, Kręgu, V, Oficyny Literackiej, Przedświtu, także paryskiego Instytutu Literackiego, pism „Bis”, „Obraz”, „Grot”; aktywna uczestniczka spotkań dziennikarzy w duszpasterstwie przy parafii św. Andrzeja Boboli. 1983-1989 sprzedawczyni w sklepie Polsrebro. W 1988 organizatorka (z o. Józefem Łągwą SJ) wystawy o ks. Jerzym Popiełuszce, 1988/1989 (z Janem Tarnowskim i o. J. Łągwą) wszechnicy w klasztorze oo. jezuitów (m.in. spotkania z Dariuszem Fikusem).

Od 23 III 1989 członek powołanego z inicjatywy Andrzeja Milczanowskiego (w związku z obradami Okrągłego Stołu) Obywatelskiego Komitetu Porozumiewawczego w Szczecinie, od IV 1989 członek Prezydium, kierownik Zespołu ds. Propagandy i Informacji, odpowiedzialna także za dostęp Obywatelskiego Komitetu Porozumiewawczego do Polskiego Radia z prezentacją programów wyborczych. Od XI 1989 ponownie dziennikarka w PR Szczecin, od 1990 pomysłodawczyni i realizatorka szkoły reportażu radiowego w PR Szczecin, 1990-1998 z-ca redaktora naczelnego, 1993-1998 wiceprezes Zarządu PR ds. Programowych. Od 1998 na emeryturze.

Reprezentantka polskiej radiofonii w konkursie Prix Italia z reportażem ''Nadzieja. Rzecz o mrzeżyńskich rybaczkach'' (1968); laureatka wielu prestiżowych nagród, m.in. Złotego Mikrofonu (1974) i Złotej Odznaki Rozgłośni Szczecińskiej Polskiego Radia (1998).

Sylwia Wójcikowa