Gontarz Henryk
Henryk Gontarz, ur. 3 IX 1934 w Aleksandrowie k. Biłgoraja, zm. 15 IX 2008 w Lublinie. Ukończył Technikum Mechaniczne dla Pracujących w Gdańsku (1960).
IV-VIII 1943, po zamordowaniu przez Niemców rodziców, osadzony w hitlerowskich obozach przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu z in. dziećmi przeznaczonymi do wywózki i wynarodowienia (tzw. dzieci Zamojszczyzny); ocalał w grupie dzieci wykupionych przez ordynatów Zamoyskich. 1955-1960 ślusarz w Stoczni Gdańskiej, od 1961 w WSK PZL Świdnik (Dział Głównego Energetyka), ok. 1966 zwolniony z pracy po sprzeciwie wobec wprowadzenia niekorzystnych norm produkcyjnych, następnie przywrócony (z ok. 12 pracownikami z Wydz. 540).
8-11 VII 1980 uczestnik strajku w WSK PZL, od IX 1980 w „S”; członek KZ, IV-V 1981 delegat na I WZD Regionu Środkowo-Wschodniego, członek ZR.
13-15/16 XII 1981 współorganizator i uczestnik strajku w WSK PZL, członek RKS. Od 1982 członek TKZ. 13 V 1982 współorganizator 15-min. strajku w WSK PZL, 16 V 1982 internowany w Ośr. Odosobnienia w Lublinie i Kwidzynie, zwolniony 8 IX 1982. W 1983 inicjator i pomysłodawca podziemnego Radia „S” w Świdniku, do II 1985 uczestnik ok. 20 emisji. 28 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1985 aresztowany, przetrzymywany w areszcie RUSW w Lublinie, od 6 III 1985 w AŚ Warszawa-Mokotów, 3 V 1985 zwolniony, 30 XI 1985 skazany (z Franciszkiem Zawadą) wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu na 3 lata. Od 1985 na rencie, od 1999 na emeryturze.
Odznaczony Krzyżem Oświęcimskim (1996), Złotym Krzyżem Zasługi (2000), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007).
1984-1989 rozpracowywany przez Wydz. II WUSW w Lublinie w ramach SOR krypt. Nadajnik.