Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/16334,Janas-Tadeusz.html
18.04.2024, 19:23

Janas Tadeusz

Tadeusz Janas, ur. 17 III 1947 w Żaglinach k. Zduńskiej Woli, zm. 8 I 2012 w Chorzowie. Ukończył Średnie Studium Zawodowe w Tychach (1979).

1964-1967 pracownik Fabryki Krosien Bawełnianych w Zduńskiej Woli, 1967-1969 zasadnicza służba wojskowa, 1969-1971 pracownik Huty Kościuszko w Chorzowie, 1971-1984 Zakładów Mechanizacji Budownictwa ZREMB w Tychach. 1979-1980 wiceprzewodniczący Rady Pracowniczej w ZREMB-ie.

Od IX 1980 w „S”, kolporter wydawnictw niezależnych.

14-17 XII 1981 uczestnik strajku w tyskim ZREMB-ie, 17 XII 1981 zatrzymany na terenie zakładu, przesłuchiwany w KM MO w Tychach. 1982-1989 udostępniał mieszkanie na skrzynkę kolportażową „Tygodnika Mazowsze” i lokalnej prasy podziemnej; drukarz, współorganizator druku i kolportażu pism podziemnych „S” i KPN, ulotek i druków okolicznościowych; współorganizator i uczestnik manifestacji rocznicowych 3 V i 11 XI w Tychach, Jastrzębiu-Zdroju, Bielsku-Białej i Katowicach. Zatrzymywany prewencyjnie na 48 godz. przed patriotycznymi świętami i rocznicami; 25 XI 1983 aresztowany, przetrzymywany w RUSW w Tychach, WUSW w Katowicach, AŚ w Katowicach i Mysłowicach, zwolniony 26 VII 1984 na mocy amnestii; zwolniony z pracy, 1984-1991 zatrudniony w Budowlano-Przemysłowej Spółdzielni Pracy w Tychach. 1984-1988 współorganizator Mszy za Ojczyznę w kościele Marii Magdaleny tamże. 1988-1989 członek Miejskiej Komisji Koordynacyjnej „S” w Tychach. Od VIII 1987 członek KPN, w 1988 współzałożyciel Grupy Działania KPN Tychy.

1989-1991 współzałożyciel „S” w BP SP, następnie przewodniczący KZ, w II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 delegat na III WZD Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. W 1989, 2000 i 2007 uczestnik Kongresów KPN. 1990-1994 radny Miasta Tychy z listy KPN. Od 1989 członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Górników KWK Wujek Wujek "Wujek", pismo wydawane od jesieni 1982 – I 1986 w Katowicach przez Młodzieżowy Komitet Oporu Społecznego przy KWK Wujek zrzeszony w sieci KOS. Poległych 16 grudnia 1981, od 1993 Związku Więźniów Politycznych Okresu Stanu Wojennego. Od 1991 właściciel firmy remontowo-budowlanej.

Anna Niezgoda

Opcje strony