Encyklopedia Solidarności

Jan Janowski, ks., ur. 23 IX 1935 w Aleksandrowie Kujawskim, zm. 28 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1994 w Oławie. W 1960 święcenia kapłańskie.

W 1960 wikariusz w parafii Nawiedzenia NMP w Karpaczu. Prześladowany i szykanowany przez władze. Od 1961 wikariusz w parafii św. Krzyża w Jeleniej Górze. W 1962 proboszcz parafii św. Wawrzyńca w Borowie Wielkim k. Kożuchowa. W 1963 władze wszczęły wobec niego postępowanie karne za „nadużywanie kolędy dla działalności szkodliwej politycznie i społecznie”. 1964-1967 wikariusz w parafii św. Bonifacego w Zgorzelcu, 1967-1980 ojciec duchowny Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego we Wrocławiu, od 1968 moderator Ośrodka Powołań Kapłańskich i Zakonnych Archidiecezji Wrocławskiej; w 1980 na własną prośbę zwolniony z funkcji ojca duchownego WMSD, proboszcz parafii Matki Bożej Pocieszenia w Oławie, dziekan dekanatu oławskiego.

W 1981 w uroczystość Bożego Ciała zorganizował (wraz z działaczami „S”) i odprawił mszę św. na stadionie miejskim w Oławie. 11 XI 1981 zorganizował i odprawił mszę św. na Rynku w Oławie i poświęcił sztandar „S” Jelczańskich Zakładów Samochodowych, który następnie przez lata ukrywał.

Po 13 XII 1981 odprawiał Msze za Ojczyznę, informował o represjonowanych i organizował dla nich pomoc; inicjator wmurowania tablic poświęconych Janowi Pawłowi II, Józefowi Piłsudskiemu, ks. Jerzemu Popiełuszce, żołnierzom AK i Polakom pomordowanym przez Sowietów; organizator oraz uczestnik wielu akcji charytatywnych i inicjatyw obywatelskich, m.in. wzniesienia Pomnika Losów Ojczyzny w Oławie.

Tomasz Gałwiaczek