Encyklopedia Solidarności

Marek Roman Karczewski, ur. 7 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1966 w Poznaniu. Absolwent Akademii Medycznej w Poznaniu, Wydz. Lekarski (1991), w 1997 doktorat.

1981-1984 jako uczeń szkoły średniej współzałożyciel niezależnego pisma „Głos SKOS-ów”, współpracownik „Podaj Dalej”, w obu autor, organizator działalności wydawniczej, lokali, sprzętu, materiałów poligraficznych.

Po 13 XII 1981 uczestnik akcji ulotkowych, malowania na murach, organizator cichych przerw; kolporter paryskiej „Kultury”, wydawnictw NOWej, „Obserwatora Wielkopolskiego”, „Tygodnika Mazowsze”, „Podaj Dalej”, „Głosu SKOS-ów”, ulotek, tzw. cegiełek i in. wydawnictw okolicznościowych; organizator koncertów, pokazów filmowych, wieczorów poetyckich w prywatnych domach, klubie studenckim AM; uczestnik demonstracji przed pomnikiem Adama Mickiewicza w Poznaniu, manifestacji w rocznice 13 XII 1981, organizator rajdów niepodległościowych. W VI 1984 aresztowany za działalność w SKOS-ach, kontakty z Konfederacją Młodej Polski Rokosz, przetrzymywany w AŚ w Poznaniu, w VII 1984 zwolniony na mocy amnestii. Po wyjściu, przez 1 rok salowy w szpitalu. 1981-1987 uczestnik Duszpasterstwa Akademickiego oo. Dominikanów; w 1986 współorganizator białego marszu (z Anną Grzymisławską, Andrzejem Radkem); 1987-1989 członek Poznańskiej Rady NZS. Wzywany na rozmowy ostrzegawcze sugerujące relegowanie z AM.

W 1989 organizator NZS na AM w Poznaniu, 1987-1990 członek KKK NZS, do 1992 przewodniczący NZS AM. 1992-1993 wiceprzewodniczący Zarządu Wielkopolskiego KLD. 1991-1993 stażysta w Szpitalu Wojewódzkim w Poznaniu, 1993-1995 w University of Texas Medical School w Houston, od 1995 z-ca ordynatora Oddziału Transplantologii Szpitala Wojewódzkiego, st. asystent na Uniwersytecie Medycznym. W 2000 wiceprzewodniczący Zarządu SKL, od 2001 w PO. Od 2006 radny Miasta Poznania z listy PO, wiceprzewodniczący Komisji Budżetu i Finansów oraz Rozwoju Gospodarczego. Członek Towarzystwa Chirurgów Polskich, Polskiego Towarzystwa Flebologicznego, Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgów Transplantacyjnych.

Wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2001), odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2010).

Cyryla Staszewska