Encyklopedia Solidarności

Maria Anna Karwowska, ur. 4 V 1940 w Cierpicach k. Torunia. Absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydz. Prawa (1963), 1974 doktorat.

1963-1966 inspektor kredytowy Narodowego Banku Polskiego Oddział w Toruniu; 1966-1994 asystent, starszy asystent, adiunkt (od 1974), kierownik Zakładu Finansów (od 1979) na Wydz. Prawa UMK, od 1967 na Wydz. Nauk Ekonomicznych. Od l. 70. w kontakcie ze środowiskami opozycji, 1978-1982 autorka ekspertyz i opracowań dla Konwersatorium Doświadczenie i Przyszłość. 1978-1988 uczestniczka Duszpasterstwa Akademickiego.

Od IX 1980 w „S”; przewodnicząca Komisji Wydziałowej; w VII 1981 delegat na I WZD Regionu Toruńskiego.

Po 13 XII 1981 w TKZ; organizatorka punktu kolportażowego, kolporterka podziemnych wydawnictw (m.in. „Toruńskiego Informatora Solidarności”); do 1985 działaczka Rejonowego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności, Zwolnionym z Pracy i ich Rodzinom; w 1984 zaangażowana (lokal, transport) w przygotowywanie audycji Radia „S” Toruń, w 1985 podziemnych emisji telewizyjnych. Od 1985 członek, 1986-1987 przewodnicząca podziemnej RKW „S” Toruń. 1985-1988 członek Rady Naukowej Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego.

1989-1991 przewodnicząca Komisji Wydziałowej „S”; delegat na II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD. Od 1994 prezes Zarządu firmy Karstans Sp. z o.o.

Autorka pracy ''System finansowo-prawny finansowania przedsiębiorstw kluczowych'' (UMK, Toruń 1974) oraz tekstów w prasie podziemnej, m.in. w: „Wolnym Słowie”, „Toruńskim Informatorze Solidarności”, „Gazecie Gospodarczej”.

Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1991), Medalem Edukacji Narodowej (1994), wyróżniona odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej (2001), odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).

Krzysztof Biernacki