Encyklopedia Solidarności

Eugeniusz Kloc, ur. 7 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1947 w Katowicach, zm. 18 XII 1994 w Paryżu. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Filologii Polskiej (1972).

1965-1967 ekonomista w Zakładach Budowy Urządzeń Kotłowych w Katowicach. W 1968 uczestnik nieformalnej grupy dyskusyjnej związanej z tzw. komandosami, także akcji ulotkowych po agresji państw Układu Warszawskiego na Czechosłowację. 1973-1981 pracownik Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej. 1976-1980 współpracownik KOR, następnie KSS KOR: przewoził pieniądze dla poszkodowanych, nawiązywał kontakty na Śląsku (z Władysławem Suleckim i Kazimierzem Świtoniem), przekazywał do Szwecji informacje nt. działalności opozycyjnej w PRL; obserwator procesów radomskich, badacz spraw wymagających interwencji, organizator pomocy prawnej; współpracownik niezależnego wydawnictwa NOWa (wyszukiwał mieszkania do druku i składania książek); kolporter na terenie całego kraju niezależnej prasy („Komunikat” i „Biuletyn Informacyjny” KOR/KSS KOR, „Robotnik”). Uczestnik głodówek protestacyjnych: 25-31 V 1977 w kościele św. Marcina przeciwko aresztowaniu członków i współpracowników KOR oraz przetrzymywaniu w więzieniach robotników uczestniczących w proteście radomskim i 3-10 X 1977 w kościele Świętego Krzyża w Warszawie, podjętej na znak solidarności z aresztowanymi działaczami czechosłowackiej Karty 77. 18 IX 1977 sygnatariusz Deklaracji Ruchu Demokratycznego oraz Listu 175 z żądaniem powołania nadzwyczajnej komisji sejmowej do zbadania nadużyć MO i SB; zaangażowany w zbieranie podpisów pod wieloma petycjami do władz i listami interwencyjnymi. Od 1978 redaktor „Biuletynu Informacyjnego” KSS KOR. Wielokrotnie zatrzymywany, kilkakrotnie pobity.

We IX 1980 założyciel „S” w BN; wiceprzewodniczący KZ.

13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Warszawie-Białołęce, Jaworzu i Darłówku, zwolniony 9 VII 1982. 1982-1984 współpracownik podziemnego wydawnictwa NOWa.

Od 1984 na emigracji w Paryżu (nie przyjął statusu uchodźcy politycznego); utrzymywał się z prac na rzecz polskich ośrodków: składacz i redaktor tekstów w miesięczniku „Kontakt” (wyd. Mirosław Chojecki), przygotowywanie wyboru informacji z prasy krajowej dla „Bulletin d’Information du Comité Solidarite a Paris” (wyd. Seweryn Blumsztajn). Po wybuchu strajków w 1988 członek zespołu utrzymującego przez następny rok łączność ze strajkującymi i opozycją w kraju. Po wyborach 4 IV 1989 dostawca sprzętu poligraficznego (faksy, kserokopiarki) dla KO i „Gazety Wyborczej”.

Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008).

27 III 1969 – 23 X 1984 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO/WUSW III-1 w Warszawie w ramach KE/SOR krypt. Klosz.

Krzysztof Biernacki