Encyklopedia Solidarności

Tadeusz Kurlej, ur. 19 I 1934 w Jastkowicach k. Stalowej Woli. zm. 17 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 2014 w Tarnowie. Ukończył Technikum Mechaniczne w tamże (1953).

W l. 50. członek Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich.

1951–1991 mł. konstruktor, st. konstruktor, inż. konstruktor, konstruktor specjalista w Zakładach Mechanicznych Tarnów/Fabryce Obrabiarek Specjalizowanych Ponar/Zakładach Mechanicznych Ponar w Tarnowie.

W VI 1956 uczestnik demonstracji w Poznaniu.

Od IX 1980 w „S”; współorganizator, wiceprzew. Komitetu Założycielskiego, nast. członek prezydium, wiceprzew. KZ, od 7 X w Tarnowskiej Komisji Koordynacyjnej „S” (obsługa merytoryczna zebrań i interwencje dot. funkcjonowania związku, m.in. w komisji ds. socjalnych); VII 1981 delegat na I WZD Regionu Małopolska w Tarnowie. 7 VIII 1981 współorganizator Protestacyjnego Marszu Głodujących w Tarnowie.

13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Załężu k. Rzeszowa, 29 V 1982 zwolniony. 1982–1984 członek Tymczasowej Tarnowskiej Komisji Koordynacyjnej „S”/Tarnowskiej Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej „S” Robotników i Chłopów; współorganizator pomocy represjonowanym i ich rodzinom; uczestnik manifestacji patriotycznych i rocznicowych (3 V, 11 XI, 13 XII, IV rocznica zbrodni katyńskiej). Współpracownik Domu Kultury ZM Ponar przy organizacji imprez kulturalnych i pomocy domowi opieki dla dzieci niepełnosprawnych. W 1983 kolporter wydawnictw religijnych w zakładach. 23 II 1984 aresztowany w Koszycach Małych, osadzony w AŚ w Bochni, Dębicy i Załężu, 9 IV zwolniony ze wzgl. na stan zdrowia oraz interwencje hierarchów kościelnych. Wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany (m.in. 9 VIII 1982, 27 IV, 5 IX 1983, 29–30 IX 1988), w 1983 i 1984 poddawany rewizjom. Od 23 IX 1988 współorganizator i członek Komitetu Założycielskiego „S” ZM Ponar ds. ponownej rejestracji „S” (29 IX złożył wniosek do sądu o ponowną rejestrację „S”, tego samego dnia zatrzymany i przesłuchany).

17 IV 1989 – 1991 członek KO w Tarnowie, 1989 uczestnik kampanii wyborczej KO; prowadził wiece. 1989–1991 przew. KZ, do 1992 członek ZR, delegat na WZD Regionu Małopolska i KZD. Od 1991 na emeryturze. 1995–1996 referent w Delegaturze ZR „S” Małopolska w Tarnowie.

14 IX 1981 – 1 VI 1982 rozpracowywany przez Wydz. IIIA/Wydz. V KW MO w Tarnowie w ramach SOR krypt. Karykatura; 13 VIII 1982 – 22 XI 1984 przez Wydz. V KW MO/WUSW ramach SOR krypt. Struktura; 14 IV 1983 – 9 XII 1983 w ramach SOR krypt. Grupa; 30 XI 1984 – 13 VIII 1985 przez Wydz. V WUSW w ramach KE.

Sławomir Chmura