Encyklopedia Solidarności

Janusz Kutyba, ur. 29 I 1933 w Poznaniu, zm. 12 XII 2006 w Wieliczce. Absolwent Akademii Medycznej w Krakowie, Wydz. Lekarski (1956), specjalizacja I stopnia z analityki (1963), specjalizacja z chorób wewnętrznych I stopnia (1969) II stopnia (1973).

1946–1949 w ZHP. 1951–1956 w ZSP.

1958–1960 stażysta w Miejskiej Pracowni Analitycznej w Krakowie, 1960–1965 lekarz zakładowy w Zakładzie Materiałów Ogniotrwałych HiL w Krakowie-Nowej Hucie, 1964–1973 lekarz w I Klinice Chorób Wewnętrznych AM i PSK, 1973–2002 w I Klinice Kardiologicznej tamże, współzałożyciel i kierownik Oddziału Intensywnej Terapii.

W III 1968 kolporter studenckich ulotek; 1977–1980 kolporter niezależnych wydawnictw NOW-ej oraz pisma „Biuletyn Informacyjny” KSS KOR. 1978–1980 przew. Komisji Rewizyjnej Rady Zakładowej AM i PSK.

Od IX 1980 w „S”; we IX 1980 (z Jackiem Szczepkowskim) prowadził punkt konsultacyjny dla pracowników służby zdrowia, przew. Komitetu Założycielskiego w AM i PSK, nast. przew. KZ tamże, VII 1981 delegat na I WZD Regionu Małopolska w Tarnowie, członek Regionalnej Komisji Rewizyjnej w ZR; IX/X 1981 delegat na I KZD, członek prezydium KKK Pracowników Służby Zdrowia.

Od 13 XII 1981 współorganizator i działacz podziemnej „S” w środowisku medycznym; 13–16 XII 1981 organizator akcji protestacyjnej w AM i PSK, opracował odezwę do członków „S”, zorganizował dostarczenie radiostacji UKF dla strajkujących hutników. 22 X 1982 uznany przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia (w trybie doraźnym) winnym działalności w „S”, odstąpiono od wymierzenia kary. W I 1982 współtwórca (z ks. Władysławem Palmowskim) apteki i poradni medycznej przy kościele MBKP (Arka Pana) w Krakowie-Nowej Hucie, będących również punktem kontaktowym działaczy podziemia i miejscem kolportażu. 1982–2006 organizator mszy za Ojczyznę w bazylice NSPJ w Krakowie.

Od 1982 wydawca podziemnego pisma „Biuletyn Informacyjny NSZZ «S» AM i Państwowego Szpitala Klinicznego”, wydawca i redaktor pisma „Solidarność Grzegórzecka”; kolporter podziemnych pism, książek, znaczków poczt podziemnych i druków „S” (współpracował przy tym z Maciejem Machem z Tajnej Komisji Robotniczej Hutników HiL). W 1982 współinicjator próby odtworzenia KKK Pracowników Służby Zdrowia; jesienią 1982 nawiązał kontakt z MKS Grzegórzki reprezentującym przedsiębiorstwa tej dzielnicy. 29/30 IX 1982 inicjator (z Julianem Baczyńskim i Jerzym Zdebskim) wmurowania tablicy „Pamięci ofiar stanu wojennego 13 XII 1981 – ludzie pracy Grzegórzek” przed bazyliką NSPJ w Krakowie, ufundowanej ze składek członków „S” AM i PSK (zniszczonej przez SB, w 1983 dwukrotnie odtwarzanej i ponownie niszczonej). 1 V 1983 współorganizator manifestacji „S” na Rynku Głównym w Krakowie. Współpracował z TKRH, od IX 1983 z Duszpasterstwem Hutników na osiedlu Szklane Domy, m.in. udzielał porad lekarskich. Wielokrotnie zatrzymywany, przesłuchiwany, karany przez kolegium ds. wykroczeń. 1984–1988 wykładowca Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego im. kard. Stefana Wyszyńskiego przy parafii św. Maksymiliana Kolbego w Krakowie-Mistrzejowicach. W 1988 współorganizator jawnych struktur „S”; członek Komitetu Założycielskiego „S” pracowników AM i PSK; od 30 IX 1988 w Regionalnym Komitecie Solidarności Małopolska.

Od 1989 członek dzielnicowego KO w Krakowie-Nowej Hucie, uczestnik kampanii wyborczej w 1989, 1990–1994 radny Miasta Krakowa z listy Krakowskiego KO, członek klubu Samorządnej Rzeczpospolitej. Po 1990 sędzia Okręgowego Sądu Izby Lekarskiej; w PC (wiceprzew. Naczelnego Sądu Dyscyplinarnego), w RdR (członek Zarządu Wojewódzkiego). 1995–2006 prywatna praktyka lekarska. Od 2000 na emeryturze; pracował społecznie w poradni Pomoc Bliźniemu przy parafii św. Klemensa w Wieliczce.

1960–1963 rozpracowywany przez Wydz. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. KW MO w Krakowie w ramach Sprawy Agenturalnego Sprawdzenia krypt. Medyk; 1980–1985 przez Wydz. III-1 KW MO/WUSW w ramach SOS krypt. Arena; 1982–1990 przez Wydz. III WUSW w ramach SOS/SOR krypt. Krety.

Sławomir Chmura