Encyklopedia Solidarności Labuda Aleksander Wit - Biogramy -

Aleksander Wit Labuda, ur. 15 VI 1944 w Chrobrzu k. Pińczowa. Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierunek filologia romańska (1967) i Uniwersytetu Wrocławskiego, kierunek filologia polska (1969), prof. UWr (1991).

Od 1967 pracownik naukowy w Instytucie Filologii Romańskiej UWr, 1970-1973 lektor jęz. polskiego na uniwersytecie Paris III – Sorbonne Nouvelle. 1962-1967 w ZSP, 1968-1980 w ZNP. W III 1968 uczestnik wieców studenckich w Poznaniu. 31 I 1976 sygnatariusz Listu 101 do Sejmu PRL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji, 21 VI 1976 skierowany na 6 tygodni karnych ćwiczeń w jednostce wojskowej w Kożuchowie. 1976-1981 współpracownik KOR, następnie KSS KOR, kolporter wydawnictw niezależnych (m.in. „Biuletyn Informacyjny” KOR/KSS KOR, „Biuletyn Dolnośląski”, książki NOWej, od 1980 „Solidarność Dolnośląska”, „Komunikaty” UWr).

27 VIII – 30 VIII 1980 uczestnik strajku w Zajezdni Autobusowej nr VII MPK we Wrocławiu. We IX 1980 współzałożyciel, członek Zarządu Komitetu Założycielskiego na UWr, następnie członek Zarządu KZ tamże; IX 1980 – VI 1981 doradca MKZ „S” we Wrocławiu, od VI 1981 członek Zarządu Oddziału Wojewódzkiego „S” we Wrocławiu, w VI 1981 delegat na WZD Regionu Dolny Śląsk, członek Prezydium ZR (odpowiedzialny za Dział Informacji Związkowej), IX/X 1981 delegat na I KZD, członek Komisji Programowej, redaktor części programu dotyczącej wewnętrznej organizacji „S”; uczestnik prac Ogólnopolskiej Komisji Porozumiewawczej Nauki „S”.

12 XII 1981 zatrzymany, 13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia we Wrocławiu, Grodkowie, Strzelcach Opolskich, Nowym Łupkowie, Załężu k. Rzeszowa, Kielcach-Piaskach, zwolniony 4 XII 1982. 1983-1984 autor w kwartalniku podziemnym „Obecność”. Od 1984 współpracownik m.in. Władysława Frasyniuka i Włodzimierza Mękarskiego, 1987-1989 doradca RKW „S” Dolny Śląsk. 1985-1989 doradca Dolnośląskiej Rady Edukacji Narodowej i Rady Oświaty Niezależnej działających przy RKS „S” Dolny Śląsk, współautor materiałów pomocniczych do nauczania jęz. polskiego wydawanych w podziemnych „Glosariuszach”.

W 1989 członek Wrocławskiego KO „S”. 1989-1992 członek KZ „S” na UWr. W 1990 współzałożyciel ROAD (ze Zbigniewem Bujakiem i W. Frasyniukiem), następnie działacz regionalnych struktur UD i UW. W 1996 wycofał się z czynnego życia politycznego.

Autor książek i artykułów w wydawnictwach i czasopismach naukowych o literaturze francuskiej i polskiej.

Do 24 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1979 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO we Wrocławiu w ramach SOR krypt. Petycja.

Joanna Dardzińska