Encyklopedia Solidarności

Barbara Lidia Labuda, ur. 19 IV 1946 w Żmigrodzie. Absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytutu Filologii Romańskiej (1970), doktorat (1984).

1970–1973 studentka historii literatury, politologii i socjologii na Uniwersytecie Paryskim. 1973–1981 pracowniczka naukowa IFR UWr.

1975–1979 prowadząca biblioteczkę wydawnictw emigracyjnych i niezależnych we Wrocławiu. IX 1976–1980 współpracowniczka KOR/KSS KOR. Po VI 1976 zbierała pieniądze oraz mobilizowała opinię publiczną na rzecz poparcia represjonowanych robotników Radomia i Ursusa. 1977 uczestniczka wykładów Uniwersytetu Latającego. 1978–1979 pobyt we Francji, propagowanie idei KOR, tłumaczenie na jęz. francuski niezależnego pisma „Robotnik”.

Od IX 1980 w „S”, doradczyni MKZ we Wrocławiu, nast. ZR Dolny Śląsk, kierowniczka Wszechnicy Związkowej, wykłady nt. ruchu związkowego na Zachodzie. VI 1981 delegatka na I WZD Regionu Dolny Śląsk, IX/X 1981 na I KZD. XI 1981 założycielka Klubu Dyskusyjnego Tygiel we Wrocławiu. 22 XI 1981 sygnatariuszka deklaracji powołania Klubu Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość.

13–15 XII 1981 uczestniczka strajku w Zajezdni Autobusowej nr VII MPK we Wrocławiu, nast. w Państwowej Fabryce Wagonów Pafawag tamże, po pacyfikacji w ukryciu. 1982 zwolnaiona z pracy. Od III 1982 członkini RKS Dolny Śląsk, odpowiedzialna za kontakty międzyregionalne i z TKK, 1982 w podziemnym piśmie „Z Dnia na Dzień”. 5 X 1982 zatrzymana, 7 X 1982 aresztowana, 29 IV 1983 skazana przez Sąd Garnizonowy Śląskiego Okręgu Wojskowego na rok i 6 mies. pozbawienia wolności, osadzona w ZK we Wrocławiu i w Krzywańcu, VII 1983 zwolniona na mocy amnestii. 1983–1987 autorka w podziemnych pismach, m.in. „Tygodniku Mazowsze”, „Ogniwie”. 1987–1990 członkini i rzeczniczka RKW Dolny Śląsk (odpowiedzialna za kontakty ze zw. zaw. na Zachodzie), 1987–1989 współpracowniczka, autorka w podziemnym piśmie „Region”, od nr. 56 redaktorka nacz. 1989 uczestniczka prac komisji zagranicznej KKW i KO przy Lechu Wałęsie.

1989–1997 posłanka na Sejm RP z listy KO „S”, nast. z list UD i UW. 1990 współzałożycielka ROAD, 1990–1995 w UD/UW; od 1995 posłanka niezrzeszona; założycielka i przew. Parlamentarnej Grupy Kobiet. 1996–1998 podsekretarz stanu, 1998–2005 sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego, kierownik Biura ds. Społecznych, Kultury i Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi. 2000–2005 prezes Fundacji Pomoc Kobietom we Wrocławiu oraz Stowarzyszenia na rzecz Praw i Wolności Bez Dogmatu tamże. 2005–2010 ambasador RP w Luksemburgu. Od 2010 członkini rady programowej Kongresu Kobiet, a od 2011 ministra ds. świeckości państwa i wielokulturowości w gabinecie cieni Kongresu Kobiet. Od 2011 wykładowczyni w Instytucie Wiedzy Waleologicznej w Warszawie.

Autorka publikacji o tematyce społ.-polit. i książki Poszukiwania (2005).

Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).

14 XI 1980–12 III 1986 rozpracowywana przez Wydz. III-1 KW MO/WUSW we Wrocławiu w ramach KE krypt. Duet; 27 II 1987–26 I 1989 przez Insp. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WUSW we Wrocławiu w ramach SOR krypt. Ważka.

Adam Borowski|Agnieszka Klarman