Encyklopedia Solidarności

Henryk Lenarciak, ur. 18 VI 1933 w Baranowie k. Przasnysza, zm. 3 VIII 2006 w Gdańsku.

1952-1989 ślusarz w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. W XII 1970 uczestnik strajku w SG, członek KS; 25 I 1971 uczestnik spotkania stoczniowców z Edwardem Gierkiem, postulował budowę kościoła w Gdańsku-Przymorzu, cofnięcie podwyżek cen i respektowanie praw ludzi pracy; następnie przewodniczący Rady Oddziałowej ZZ Metalowców na Wydz. W-4, w 1971 domagał się upamiętnienia poległych w XII 1970 pomnikiem przy bramie nr 2 SG. Pod koniec l. 70. uczestnik spotkań organizowanych przez ROPCiO i WZZ Wybrzeża. W XII 1979 zatrzymany prewencyjnie na 48 godz. przed planowanymi obchodami rocznicowymi (w jego obronie podjęto strajk na Wydz. W-4).

W VIII 1980 uczestnik strajku w SG, szef kasy strajkowej; od IX 1980 w „S”; przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Poległych Stoczniowców (doprowadził do jego odsłonięcia 16 XII 1980).

15 X 1982 uczestnik strajku w SG przeciwko delegalizacji „S”, aresztowany, przetrzymywany w AŚ w Gdańsku, następnie w Potulicach, zwolniony po 2 mies. W V i VIII 1988 uczestnik strajków w SG.

Od XII 1989 skierowany na wcześniejszą emeryturę, dorabiał jako portier w spółdzielni inwalidów.

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1981), pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Wolności i Solidarności (2018).

7 I 1971 – 10 III 1978 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Gdańsku w ramach SO krypt. Jesień 70; 10 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1971 – 7 XI 1974 przez Wydz. III KW MO w Gdańsku w ramach KE krypt. Kobra; 25 IV 1979 – 20 VIII 1980 przez Wydz. IIIA KW MO w Gdańsku w ramach SOR krypt. Len.

Arkadiusz Kazański