Encyklopedia Solidarności

Czesław Lipka, ur. 4 VIII 1949 w Olkuszu. Ukończył Zasadniczą Szkołę Górniczą w Klimontowie k. Sosnowca (1967).

X 1967 – II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1970 kadet Szkoły Wojsk Pancernych w Poznaniu, usunięty po odmowie wstąpienia do PZPR, do X 1971 przeniesiony do zasadniczej służby wojskowej. 1971-1973 zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budowy Kopalń Rud Metali Nieżelaznych w Bytomiu, 1973-1976 w Kombinacie Górniczo-Hutniczym Bolesław w Bukownie, 1976-1979 w PKS w Olkuszu, 1979-1982 w KWK ZMP w Żorach.

29 VIII – 3 IX 1980 uczestnik strajku w KWK ZMP, członek straży strajkowej; od IX 1980 w „S”; przewodniczący Komisji Oddziałowej (Oddział Szybowy), członek KZ. IX 1981 – 1982 współpracownik KPN, członek honorowy grupy w Żorach.

13 XII 1981 współorganizator strajku w KWK ZMP w Żorach, odpowiedzialny za straż strajkową i łączność z innymi kopalniami, następnie oddelegowany do KWK Jastrzębie, 15 XII 1981 wrócił do KWK ZMP (jego relacja z brutalnej pacyfikacji strajku w Jastrzębiu-Zdroju wpłynęła na zakończenie strajku w Żorach); współorganizator zbiórek pieniędzy na pomoc dla represjonowanych. XII 1981 – X 1982 członek grupy podziemnej Legion Polski, szef podgrupy do zadań specjalnych, konstruktor ładunków wybuchowych, współorganizator akcji dywersyjnych, m.in. 31 I 1982 próby wysadzenia pomnika Armii Czerwonej w Żorach, 29 IV 1982 wysadzenia postumentu z godłem ZSRS w Wodzisławiu Śl.; w VIII 1982 zatrzymany, przesłuchiwany, internowany w Ośr. Odosobnienia w Zabrzu-Zaborzu, zwolniony po 5 dniach, 10 X 1982 internowany w AŚ przy KW MO w Katowicach, 3 XI 1982 aresztowany, w I 1983 zwolniony z pracy, 11 V 1983 skazany wyrokiem Sądu Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu na sesji wyjazdowej w Katowicach na 4,5 roku więzienia i 2 lata pozbawienia praw publicznych, osadzony w ZK w Strzelinie: 5 XII 1983 – 10 II 1984 uczestnik 68-dniowej głodówki o status więźnia politycznego i poprawę warunków bytowych, po 53 dniach hospitalizowany w szpitalu więziennym we Wrocławiu, gdzie kontynuował głodówkę, zwolniony 8 III 1985. 1985-1986 bez pracy i możliwości zatrudnienia.

Od VI 1986 na emigracji w Australii; 1986-1988 pracownik fabryki tekstylnej w Sydney, 1988-1991 górnik w Philips Holzmann AG Australian Ocean Outfalls Project Bondi, w 1991 w THISS w Sydney, 1991-1997 w Gordonstone w Emeral, 1997-1999 w Okey Creks w Tieri, od 1999 na rencie. 1986-1989 członek Biura Informacyjnego „S” w Sydney i Związku Wolnych Polaków w Australii Solidarność; od 2002 członek Związku Więźniów Politycznych Okresu Stanu Wojennego w Katowicach, I 2008 – II 2010 członek, do I 2010 przewodniczący ZWPOSW w Australii; od V 2010 członek Stowarzyszenia Działaczy Niepodległościowych Nieprzejednani z siedzibą w Rybniku.

2 VIII 1982 – 24 II 1984 rozpracowywany przez Wydz. V-2 KW MO/WUSW w Katowicach w ramach SOR krypt. Introligator; od 24 V 1985 przez p. V-2 RUSW w Żorach/Wydz. V-2, Inspektorat 2 WUSW w Katowicach w ramach KE krypt. Spłonka.

Halina Żwirska