Encyklopedia Solidarności

Roman Łyczywek, ur. 8 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1916 w Odolanowie k. Ostrowa Wlkp., zm. 4 X 1994 w Szczecinie. Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierunek prawo (1937) i ekonomia (1938), aplikacja adwokacka (1945), doktorat z prawa (1963).

W 1937 stażysta konsularny w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, konsulat w Tuluzie; 1938-1940 aplikant w kancelarii adwokackiej dr. B. Jagielskiego w Poznaniu; 1940-1942 referent p.o. z-ca naczelnika Wydz. Ogólnego w Zarządzie Miejskim w Radomiu; 1942-1944 pracownik Zakładów Philipsa w Warszawie (tajnie aplikant mec. Dembińskiego i Pawłowskiego). Podczas II wojny światowej harcmistrz, członek Szarych Szeregów, współorganizator i komendant Chorągwi Wielkopolskiej Szarych Szeregów przy Kwaterze Głównej, współtwórca Wydz. Zachodniego Szarych Szeregów przy Kwaterze Głównej, żołnierz ZWZ-AK, uczestnik Powstania Warszawskiego w Batalionie im. Jana Kilińskiego (Śródmieście); członek i działacz organizacji niepodległościowej Ojczyzna; działacz Polskiego Związku Zachodniego; 1945-1946 w Stronnictwie Pracy (zwolennik grupy Karola Popiela); w 1949 aresztowany, przez 3 mies. więziony bez aktu oskarżenia, z przesłuchaniami trwającymi nieprzerwanie przez 7 dni i nocy. 1945-1950 adwokat w prywatnej kancelarii adwokackiej w Szczecinie, radca prawny Zarządu Miejskiego w Szczecinie; 1950-1986 adwokat w Zespole Adwokackim nr 4 w Szczecinie; po 1963 także nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Warszawskim, UAM i Uniwersytecie Łódzkim w zakresie sztuki wymowy. Członek Okręgowej i Naczelnej Rady Adwokackiej, patron wielu aplikantów adwokatury. 1978-1980 w kontakcie z KSS „KOR” i ROPCiO.

Od IX 1980 w „S”; radca prawny KZ „S” Pracowników Zakładów Poligraficznych w Szczecinie; honorowy doradca KKK Pracowników Poligrafii; w 1981 redaktor niezależnego tygodnika „S” poligrafów „Kwadrat”.

Po 13 XII 1981 obrońca w procesach działaczy „S”, m.in. Andrzeja Milczanowskiego, Edmunda Bałuki, Mariana Jurczyka i Jacky’ego Challota (francuskiego związkowca sądzonego w Świnoujściu za przewożenie powielaczy dla podziemnej „S”); członek Komitetu Pomocy Internowanym (głównie pomoc prawna); 1982-1989 autor (ps. Saski, Grodzki) do pism podziemnych „Grota”, „Obrazu”. Od 1987 adwokat we własnej kancelarii adwokackiej w Szczecinie.

Autor i współautor ok. 700 publikacji, w tym ''Zarysu historii adwokatury polskiej'' (1978), ''Historii adwokatury warszawskiej'' (1983), inicjator i redaktor naczelny ''Słownika Biograficznego Adwokatów Polskich'' (1985).

Odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1983), Krzyżami Za Zasługi dla ZHP z Rozetą i z Mieczami, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (przez prezydenta RP na Uchodźstwie Kazimierza Sabbata), londyńskim Krzyżem AK, odznaką Zasłużony dla Adwokatury (1991).

Sylwia Wójcikowa