Łypacewicz Grażyna Julia
Grażyna Julia Łypacewicz, ur. 15 V 1940 w Warszawie. Absolwentka Politechniki Warszawskiej, Wydz. Elektroniki (1962), w 1970 doktorat, w 1996 habilitacja.
1962-1963 asystent na PW, 1963-2006 pracownik naukowy Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN, 1970-2006 kierownik pracowni. 1962-1980 w ZNP; od 1964 członek Polskiego Towarzystwa Akustycznego, przewodnicząca Oddziału Warszawskiego.
W VIII 1980 organizatorka spotkania w IPPT PAN popierającego strajkujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, we IX 1980 współzałożycielka NSZZ Pracowników Nauki Oświaty i Techniki, przewodnicząca w IPPT PAN; uczestniczka I i II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. Zjazdu przedstawicieli NSZZ PNOiT w Warszawie. Od X 1980 w „S”; w 1980 przewodnicząca KZ w IPPT PAN, 1980-1981 wiceprzewodnicząca KZ, 1980-1981 przewodnicząca Rady Pracowniczej. Od 1981 uczestniczka spotkań nt. ''Etyka i Nauka'' w duszpasterstwie przy kościele św. Katarzyny w Warszawie.
13 XII 1981 – 1989 p.o. przewodnicząca TKZ w IPPT PAN; 1981-1989 przedstawicielka IPPT PAN w Tajnej Komisji Koordynacyjnej Jednostek Badawczo Rozwojowych oraz w tajnej strukturze skupiającej warszawskie uczelnie. 1982-1989 kolporterka podziemnej prasy i wydawnictw, prowadziła punkt kolportażowy dla IPPT PAN i in. instytucji naukowych, w tym TechPAN w Puławach (m.in „CDN”, „Tygodnik Mazowsze”, „PWA”); od 1983 współorganizatorka corocznych pielgrzymek środowiska naukowego na Jasną Górę.
Od 1989 ponownie w „S”; uczestniczka akcji zbierania podpisów na listach wyborczych KO „S”; 1989-1991 przewodnicząca KZ w IPPT PAN. W 1993 współorganizatorka Towarzystwa im. Stanisława ze Skalbmierza, od 1994 prezes. 1996-2001 dyr. Ośrodka Akustoelektroniki IPPT PAN, od 2006 na emeryturze.
Autorka publikacji naukowych na temat wykorzystania ultradźwięków w medycynie.
Laureatka Nagrody Państwowej II Stopnia, odznaczona Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi.