Encyklopedia Solidarności

Dorota Martini, ur. 16 VI 1954 w Krakowie. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych tamże, Wydz. Malarstwa (1980).

1981-1982 nauczycielka wychowania plastycznego w VII LO w Krakowie, od 1982 nauczyciel-instruktor malarstwa i rysunku w Młodzieżowym Domu Kultury Kazimierz (po 1989 Staromiejskie Centrum Kultury Młodzieży). Od 1978 uczestniczka wykładów TKN i seminariów organizowanych przez SKS w Krakowie. 1978-1980 autorka okładek i ilustracji do wydawnictw niezależnych; w roku akademickim 1978/1979 i 1979/1980 rzecznik SKS jako przedstawicielka ASP, sygnatariuszka wszystkich oświadczeń SKS, uczestniczka wielu akcji protestacyjnych SKS (m.in. przeciwko ograniczeniom w wypożyczaniu książek wprowadzonym w Bibliotece Jagiellońskiej z powodów politycznych), akcji zbierania podpisów pod petycjami w obronie więźniów politycznych i kolegów represjonowanych za działalność w SKS, przeciwko szykanowaniu przez władze i SB Teatru Ósmego Dnia, wykonywała ręcznie afisze i plakaty informujące o tych akcjach. Od 1980 członek Związku Polskich Artystów Plastyków, pracowała w Komisji Socjalnej i Komisji Rewizyjnej przy Zarządzie Okręgu Krakowskiego ZPAP.

Od IX 1980 w „S”, współzałożycielka (m.in. z Adamem Rąpalskim, Adamem Macedońskim, Janem Skąpskim i Danutą Maryjowską) koła „S” przy ZPAP w Krakowie; w 1981 współpracowniczka Sekcji Kultury ZR Małopolska „S”, m.in. autorka projektów ulotek i plakatów.

Po 13 XII 1981 w grupie działaczy, członków ZPAP, prowadzonej przez J. Skąpskiego, spotykającej się w parafii oo. karmelitów w Krakowie; 1982-1987 uczestniczka wielu wystaw Ruchu Kultury Niezależnej m.in. w Kamieniołomie im. Jana Pawła II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. (piwnice budynku plebanii przy kościele św. Józefa w Krakowie-Podgórzu).

W 1996 założycielka Komisji ds. Pracowni na ogólnopolski WZD ZPAP. Zajmuje się malarstwem, grafiką warsztatową, aktywnie uczestniczy w życiu artystycznym, uczestniczka 60 wystaw zbiorowych i 13 indywidualnych. Od wielu lat maluje cykle portretów: ''Twarze „Solidarności”'' i ''Twarze Wolnej Polski''.

Laureatka nagrody Zarządu Okręgu ZPAP w Krakowie Złota Rama (2002), odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007).

14 XI 1978 – 11 I 1983 rozpracowywana przez Wydz. III KW MO w Krakowie w ramach SOR krypt. Alfa.

Agnieszka Sadowska