Encyklopedia Solidarności

Tadeusz Mendrek, ur. 11 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1950 w Brennej k. Bielska-Białej, zm. 30 X 2021 tamże. Ukończył LO im. Osuchowskiego w Cieszynie (1969), Pomaturalne Studium Ekonomiczne w Chorzowie (1988).

Od 1969 pracownik Odlewni Żeliwa Skoczów (od 1972 Fabryka Samochodów Małolitrażowych Zakład nr 5 Odlewnia Żeliwa, od 1992 Teksid Iron Poland Sp. z o.o.). 1976-1981 w SD.

4-6 IX 1980 uczestnik strajku w FSM, od IX 1980 w „S”, współorganizator Komitetu Założycielskiego, od XI 1980 wiceprzewodniczący KZ w Odlewni Żeliwa.

13 XII 1981 organizator strajku w zakładzie, następnie współorganizator zakładowej akcji pomocy dla osób represjonowanych, organizator kolportażu, kolporter pism podziemnej „S” z Regionów: Podbeskidzie, Śląsko-Dąbrowskiego i Mazowsza na terenie Śląska Cieszyńskiego (m.in. „Solidarność Podbeskidzia”, „Tygodnik Mazowsze”, „KOS”).

Od X 1988 organizator jawnej Komisji Organizacyjnej „S” w Odlewni Żeliwa, 1989-1990 przewodniczący KZ, w 1989 członek Prezydium Regionalnej Komisji Organizacyjnej Regionu Podbeskidzie. 1990-1994 radny gminy Brenna z listy KO „S”, 1990-2006 wójt Gminy Brenna; 1991-1995 w PC, 1997-2000 w ROP, od 2001 w PiS, członek Zarządu Okręgu w Bielsku-Białej, 2001-2008 pełnomocnik PiS na pow. cieszyński. Od 2006 kontroler jakości w Teksid Iron Poland w Skoczowie. 2014-2021 - radny powiatu cieszyńskiego.

Uhonorowany przez WZD Regionu Podbeskidzie tytułem „Zasłużony dla Solidarności Podbeskidzia” (2010), odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2014).

1988-1989 rozpracowywany przez gr. V RUSW w Cieszynie w ramach SOS/SOR krypt. Grupa.

Artur Kasprzykowski