Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/17603,Merkel-Jacek.html
19.04.2024, 11:17

Merkel Jacek

Jacek Merkel, ur. 20 XI 1954 w Toruniu. Absolwent Politechniki Gdańskiej, Instytut Okrętowy (1978).

1978-1983 pracownik Biura Projektowo-Konstrukcyjnego Stoczni Gdańskiej im. Lenina.

W VIII 1980 uczestnik strajku w SG, drukarz strajkowego pisma „Solidarność”; od IX 1980 w „S”, członek Komitetu Założycielskiego, następnie wiceprzewodniczący KZ w SG, redaktor pisma KZ „Rozwaga i Solidarność”, oddelegowany do pracy związkowej, w VII 1981 delegat na I WZD Regionu Gdańskiego, członek Prezydium ZR, delegat na I KZD, członek Prezydium KK, w XI 1981 zrezygnował z członkostwa w Prezydium ZR, XI-XII 1981 szef zespołów negocjacyjnych w rozmowach z rządem. W III 1981 współzałożyciel Sieci.

13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Strzebielinku, zwolniony 23 XII 1982; w I 1983 zwolniony z pracy. 1983-1984 zatrudniony w Instytucie Okrętowym PG (współautor patentu), zwolniony, 1984-1985 w Instytucie Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku, zwolniony, 1985-1989 fikcyjnie jako konserwator w kościele św. Elżbiety (ze względu na tzw. obowiązek pracy). 1983-1987 w ścisłym gronie doradców Lecha Wałęsy, współpracownik i uczestnik spotkań podziemnej TKK, utrzymywał kontakt z Biurem Koordynacyjnym „S” za Granicą w Brukseli: pomysłodawca komputerowego systemu szyfrowania danych w korespondencji struktur regionalnych z zagranicą, współorganizator przepływu pieniędzy i dostaw sprzętu poligraficznego z Zachodu, w 1987 współzałożyciel Wydawnictwa Gdańskiego. W V 1988 uczestnik strajku; w VIII 1988 przewodniczący MKS w SG, następnie MKO, od 1989 członek TZR w Gdańsku, 1988-1990 KKW, od 1989 Prezydium KKW.

1988-1990 członek KO przy Przewodniczącym „S” Lechu Wałęsie, we IX 1988 ekspert „S” podczas poufnych rozmów z władzami w Magdalence k. Warszawy; w 1989 uczestnik obrad plenarnych Okrągłego Stołu. 1989-1993 poseł RP z listy KO „S”, następnie KLD. W 1990 inicjator i przewodniczący Rady Nadzorczej Funduszu Gospodarczego NSZZ „S” Sp. z o.o. oraz Fundacji Gospodarczej „S” w Gdańsku, współorganizator II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. KZD, następnie wystąpił z „S”. W 1990 szef Sztabu Wyborczego L. Wałęsy w wyborach prezydenckich, następnie minister stanu ds. bezpieczeństwa narodowego Kancelarii Prezydenta RP, 1990-1991 minister stanu ds. bezpieczeństwa narodowego w Kancelarii. 1991-1994 w KLD, 1994-2000 w UW, w 2001 organizator struktur PO w woj. pomorskim. 1991-1993 prezes Zarządu Solidarność Chase D.T. Bank SA w Gdańsku, 1993-1999 m.in. Caravana Polsko-Arabska Sp. z o.o., członek rad nadzorczych m.in. PHZ Universal SA i Prokom Software SA, 2000-2003 przewodniczący Rady Nadzorczej 4 Media SA i spółek zależnych. Od 2004 własna działalność gospodarcza: doradztwo ekonomiczne.

W 2011 nie przyjął z rąk Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski.

Arkadiusz Kazański

Opcje strony