Nawrocki Zbigniew Józef
Zbigniew Józef Nawrocki, ur. 2 VIII 1934 w Borysławiu k. Lwowa (obecnie Ukraina). Ukończył Technikum Odzieżowe we Wrocławiu (1964).
1950-1953 zatrudniony jako uczeń krawiectwa miarowego w Powiatowej Spółdzielni Pracy Usług Wielobranżowych w Kamiennej Górze, 1953-1982 w Zakładach Przemysłu Odzieżowego Intermoda tamże (1953-1964 mistrz zespołu szwalniczego, 1965-1969 specjalista krawiec wzorcarz, 1969-1982 specjalista ds. bhp). Od 1961 członek Polskiego Związku Filatelistów; od 1964 członek Związku Pszczelarzy Polskich, rzeczoznawca chorób i zatruć pszczół, mistrz pszczelarski (1971). 1979-1980 otrzymywał od Kazimierza Domaniewskiego z Wrocławia niezależne pismo „Biuletyn Dolnośląski”, a w zamian dostarczał papier, matryce i farby drukarskie dla Klubu Samoobrony Społecznej Ziemi Dolnośląskiej.
4-5 IX 1980 organizator strajku w Intermodzie, kontynuowanego do 8 IX 1980 jako strajk rotacyjny, faktyczny przywódca strajku, wiceprzewodniczący zakładowego KS. Od 5 IX 1980 członek Komitetu Założycielskiego w Intermodzie, następnie członek KZ. 17 IX 1980 współzałożyciel MKZ „S” Województwa Jeleniogórskiego. Jesienią 1980 współorganizator struktur „S” w zakładach w Kamiennej Górze i Lubawce. I-II 1981 uczestnik strajku w Klubie Gencjana. Od 27 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 organizator i szef Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego MKZ „S” Województwa Jeleniogórskiego dla Podregionu Kamienna Góra. V-VI 1981 delegat na I WZD Województwa Jeleniogórskiego, członek ZR, IX/X 1981 delegat na I KZD. W VI 1981 inicjator i współorganizator zamontowania krzyży na pomniku poświęconym ofiarom KL Gross-Rosen na Górze Kościelnej w Kamiennej Górze; 10 VIII 1981 współorganizator wiecu protestacyjnego przeciwko obniżce przydziałów kartkowych i cenzurze w Kamiennej Górze. W XI 1981 przywiózł z ZR Wielkopolska w Poznaniu do Lubawki ulotki w jęz. czeskim, które przekazał pracownikowi PKP Bronisławowi Szpakowi do przemycenia do Czechosłowacji, wywiesił zdjęcia dokumentujące zbrodnię katyńską, które umieścił w gablocie KZ.
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Kamiennej Górze (skierowany do izby chorych); 28 I 1982, w obawie o stan zdrowia, podpisał oświadczenie, że „w miarę możliwości” będzie zgłaszał SB nadużycia gospodarcze w Intermodzie, które dało podstawę SB do zarejestrowania go jako TW; zwolniony 2 II 1982; następnie na zwolnieniu lekarskim (24 dni). O podpisaniu oświadczenia i okolicznościach zwolnienia z internowania poinformował m.in. Janinę Doroz, Jana Pajdzika, mecenasów Jerzego Bronisza i Jerzego Teodora Lachowicza oraz ks. Ryszarda Znamierowskiego; współpracy z SB nie podjął. Wielokrotnie przesłuchiwany, 21 IV 1983 poddany rewizji w mieszkaniu. Od II 1982 na emeryturze.
1989-1990 współzałożyciel KO „S” w Lubawce, 1990-1994 radny Rady Miasta i Gminy Lubawka z listy KO „S”, 1999-2002 radny powiatu kamiennogórskiego z listy RS AWS. W 1998 założyciel RS AWS w Lubawce.
Wyróżniony m.in. Medalem ks. dr. Jana Dzierżona (1997), odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2001).
16-17 IX 1980 rozpracowywany przez Wydz. IIIA KW MO w Jeleniej Górze w ramach SOS krypt. Moda II; 28 I 1982 – 25 V 1989 w ewidencji KW MO/WUSW w Jeleniej Górze/p. V RUSW w Kamiennej Górze figurował jako TW Krawiec.