Encyklopedia Solidarności

Jan Niemiec, ks., ur. 14 III 1958 w Rzeszowie, zm. 27 X 2020 w Łańcucie. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej tamże, kierunek nauczanie początkowe (1981) oraz Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu, święcenia kapłańskie (1987), doktorat (1998).

1981–1982 nauczyciel w SP w Kozłówku k. Strzyżowa.

1977–1982 uczestnik Duszpasterstwa Akademickiego Wieczernik przy parafii Chrystusa Króla w Rzeszowie.

X 1980 współzałożyciel NZS w WSP. V 1981 organizator Białego Marszu Przeciwko Przemocy po zamachu na Jana Pawła II w Rzeszowie. Organizator i przew. KZ w SP. Po roku pracy przyjęty na II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. rok WSD w Przemyślu.

Po 13 XII 1981 autor 2 indywidualnych listów protestacyjnych: 29 I 1982 do Kancelarii Sejmu PRL i do Rady Państwa przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego oraz 8 II 1982 Senatu WSP w Rzeszowie w obronie krzyży w salach wykładowych.

1987–1989 wikariusz w parafii MBKP w Stalowej Woli, m.in. duszpasterz nauczycieli, ludzi pracy, neokatechumenatu, opiekun Studium Społecznego (późn. filia KUL);  VIII 1988 pełnił posługę duszpasterską podczas strajku w HSW. Od 1987 kolporter podziemnych wydawnictw, m.in. pism „«Solidarność» Trwa”, „Busola”, „Stalowowolski Miesięcznik «Solidarności»”, „Biuletyn Małopolski”, „«Solidarność» Nauczycielska”, „Informator «Solidarności»”, „PWA. Przegląd Wiadomości Agencyjnych”.

1991–1992 administrator parafii Niepokalanego Serca NMP w Morawsku k. Jarosławia. Od 1992 na Ukrainie: 1992–2003 organizator i duszpasterz parafii w Żyszczyńcach k. Gródka Podolskiego, 1999–2001 wykładowca w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym Archidiecezji Lwowskiej w Brzuchowicach. 2001–2007 prefekt, wykładowca, organizator i dyr. biblioteki w WSD (Filia Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego w Rzymie) w Gródku Podolskim, rektor; 2001–2006 twórca i redaktor nacz. podolskiego rocznika naukowego „Studia Catholica Podoliae”. Od X 2006 bp pomocniczy diecezji kamieniecko-podolskiej obrządku łacińskiego (Ukraina). Od 2008 przew. Komisji ds. Rodziny Konferencji Episkopatu Rzymskokatolickiego Ukrainy.

Autor książek m.in. Zakład Naukowo-Wychowawczy ojców Jezuitów w Chyrowie 1886–1939 (1998) i artykułów naukowych oraz wierszy.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009), Krzyżem Wolności i Solidarności (2018), wyróżniony tytułem Zasłużony dla NSZZ Solidarność (2008), uhonorowany tytułem zasłużony dla Regionu Ziemia Sandomierska (2008).

2 III 1982 – 29 X 1983 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO/WUSW w Rzeszowie w ramach KE krypt. Klon.

Michał Stręk