Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/17860,Nowek-Zbigniew.html
29.03.2024, 10:45

Nowek Zbigniew

Zbigniew Nowek, ur. 1 VII 1959 w Bydgoszczy. Absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydz. Prawa (1984).

Od 1977 związany z opozycją, głównie gdańskim SKS, uczestnik Duszpasterstwa Akademickiego; w VI 1980 współzałożyciel (z Piotrem i Maciejem Kapczyńskimi) niezależnego gdańskiego Wydawnictwa Alternatywy, w którym w VIII 1980 wydrukowali 8 tys. ulotek WZZ Wybrzeża w obronie zwolnionej z pracy Anny Walentynowicz (które przyczyniły się do rozpoczęcia strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina).

Od 16 IX 1980 przewodniczący Tymczasowego Komitetu Założycielskiego NZS UMK, II-XI 1981 przewodniczący Zarządu Uczelnianego, w II 1981 uczestnik strajku na UMK o rejestrację NZS, przewodniczący KS; współzałożyciel, redaktor, autor, drukarz pism NZS: od X 1980 „Immunitetu”, od 1981 „Informatora NZS UMK”, „Minitora”, oraz Wydawnictwa NZS UMK (wydano: Leszka Moczulskiego ''Rewolucja bez rewolucji'', Czesława Miłosza ''Zniewolony umysł''); w X 1980 współorganizator biblioteki wydawnictw niezależnych NZS (działającej do 1989), X 1980 – 1984 współorganizator kolportażu niezależnych wydawnictw na UMK, kolporter (m.in. z Warszawy) do 1989. W 1981 bliski współpracownik przewodniczącego MKZ „S” Regionu Toruńskiego, uczestnik wszystkich akcji organizowanych przez „S”; członek toruńskiego KOWzP.

Od 13 XII 1981 w ukryciu w Gdańsku, poszukiwany listem gończym, 27 XII 1981 umieszczony na liście 199 najbardziej poszukiwanych osób przewidzianych do internowania w trybie nadzwyczajnym. 13 XII 1981 – 1984 współorganizator (z P. Kapczyńskim i Markiem Wachnikiem) podziemnej poligrafii w Regionie Gdańskim (w ramach Wydawnictwa Alternatywy, które kilkakrotnie zmieniało nazwę); wydawca, redaktor, drukarz, kolporter ulotek podziemnej „S” (sygnowanych literą „A”) i NZS (sygnowanych literą „Z”), pism podziemnych: „Niezależny Serwis Informacyjny «A»” i „Gdańsk”; współorganizator największych akcji ulotkowych w Trójmieście (każdorazowo 20-30 tys. egz.), m.in. w 1981: 16 XII pod SG, 24 XII po pasterce przed wieloma kościołami; w 1982: 30 I podczas manifestacji, przed 1 V: ok. 40 tys. naklejek z napisem „CDN”. W 1982 budowniczy (z pomocą Leszka i Krzysztofa Witkowskich) podziemnego bunkra-drukarni w Gdańsku-Oliwie pracującej do 1989, drukarz pism podziemnych: „Solidarność. Pismo Regionu Gdańskiego” (zwane „z lwami”), „Tygodnika Mazowsze”, „Przeglądu Politycznego”, kilkunastu książek. 21 IX 1982 ujawnił się (dzięki listowi żelaznemu b. rektora UMK prof. Ryszarda Bohra), już 8 X 1982 drukarz ulotek strajkowych w Gdańsku, później systematycznie drukarz na kilkutygodniowych sesjach drukarskich w Trójmieście. 1983-1985 koordynator działań podziemnego NZS UMK, m.in. organizator akcji wyborczych na uczelni: w 1983 do Senatu UMK (kandydaci związani z NZS objęli wszystkie miejsca studenckie), w 1984 na rektora (wybrano popieranego przez podziemną „S” i NZS prof. Stanisława Łęgowskiego). 1984-1987 student Wydz. Historii UMK. W 1988 półroczny pobyt w USA.

1990-1997 szef Delegatury UOP w Bydgoszczy, 1997-1998 z-ca szefa UOP, 1998-2001 szef UOP (podał się do dymisji w proteście wobec planowanej przez rząd SLD tzw. reformy służb specjalnych), 2002-2005 ekspert sejmowej Komisji ds. Służb Specjalnych i Komisji Śledczej ds. PKN Orlen. 2005-2008 szef Agencji Wywiadu; od 2006 gen. brygady. I-VII 2010 z-ca szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

Wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2000), odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Republiki Litewskiej (2007), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2009), Orderem Oficerskim The Legion of Merit (Legia Zasługi) USA (2010).

 

Krzysztof Biernacki

Opcje strony