Encyklopedia Solidarności Nowicki Marek Antoni - Biogramy -

Marek Antoni Nowicki, ur. 5 III 1953 w Siemiatyczach. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Prawa i Administracji (1975).

1975–1981 aplikant i asesor prokuratorski w Wysokiem Mazowieckiem, nast. podprokurator w Prokuraturze Rejonowej dla Warszawy-Pragi Północ.

Od I 1981 w „S”, członek KKK „S” Pracowników Prokuratury, współpracownik Komisji Interwencji i Mediacji Regionu Mazowsze. 1 X – 12 XII 1981 radca prawny w Biurze Interwencji Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego „S” RI.

Po 13 XII 1981 zwolniony z pracy. 1982–1989 autor w prasie podziemnej m.in. „KOS”, „Tygodnik Wojenny”, kolporter podziemnych wydawnictw: prasy m.in. „KOS”, „Tygodnik Mazowsze”, „Praworządność” i książek Wydawnictwa Krąg. 1982–1988 radca prawny m.in. w Autorskich Pracowniach Architektury w Warszawie. 1982 twórca Ośrodka Badań i Analiz OBA w Warszawie (m.in. przeprowadził ankietę o stosunku społeczeństwa do strajków i in. akcji protestacyjnych); 1982–1989 współzałożyciel, członek Komitetu Helsińskiego w Polsce, współautor wszystkich raportów, w tym o łamaniu praw człowieka w stanie wojennym na Konferencję Madrycką KBWE (1983). 1982–1990 doradca „S” w regionach Śląsko-Dąbrowskim, Podbeskidzie i Mazowsze. 25 VI 1986 zatrzymany po rewizji mieszkania. Od 1988 członek Izby Adwokackiej w Warszawie. VIII 1988 doradca MKS podczas strajku w kopalni Manifest Lipcowy w Jastrzębiu-Zdroju.

1989 doradca „S” podczas obrad okrągłego stołu w tzw. podstoliku górniczym. 1989 członek komisji wymiaru sprawiedliwości KO przy Przew. „S” L. Wałęsie, współzałożyciel Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w Polsce, współpracownik Centrum Obywatelskich Inicjatyw Społecznych Solidarności; 1989–1991 rzecznik Komitetu Helsińskiego w Polsce; od 1990 współzałożyciel Sekcji Polskiej Międzynarodowej Komisji Prawników, wieloletni członek zarządu; 1990–1993 członek Komitetu Wykonawczego Międzynarodowej Helsińskiej Federacji Praw Człowieka (IHF) w Wiedniu. 1990–1991 członek kolegium redakcyjnego „Tygodnika Solidarność”; od 1990 członek komitetu redakcyjnego pisma Adwokatury Polskiej „Palestra”. 1990–1993 członek Komitetu Wykonawczego IHF (1991 – 1993 p.o. prezydenta); praktyka adwokacka w zespole adwokackim w Warszawie. 1990–2000 współzałożyciel, przew. Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, 1995–1998 członek Naczelnej Rady Adwokackiej. 1993–1999 członek Europejskiej Komisji Praw Człowieka w Strasburgu; 2000–2005 rzecznik Praw Obywatelskich w Kosowie z ramienia ONZ; 2003–2006 członek Sieci Niezależnych Ekspertów Unii Europejskiej ds. Praw Podstawowych; 2003–2008 prezes IHF, od 2008 członek Rady Fundacji, od 2012 jej przew. Członek Kapituły Nagrody Praw Człowieka im. Vaclava Havla Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Od I 2008 przew. Komisji Doradczej ONZ ds. Praw Człowieka w Kosowie. Ekspert Rady Europy i OBWE. 2007–2013 wykładowca Collegium Civitas w Warszawie, 2014–2015 Krajowej Szkoły Administracji Publicznej tamże.

Autor wielu książek i publikacji z dziedziny praw człowieka w kraju i za granicą; publikował m.in. w „Tygodniku Solidarność”, „Rzeczpospolitej”, „Tygodniku Powszechnym”, „Gazecie Prawnej”. Autor m.in. komentarza do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka „Wokół Konwencji Europejskiej”.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009), laureat nagrody Polcul Foundation (1984).

30 X 1984 – 19 IX 1989 rozpracowywany przez Wydz. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. Dep. III/Dep. OKPP MSW w ramach SOR krypt. Madryt.

Andrzej Kamiński