Encyklopedia Solidarności

Andrzej Rafał Patyra, ur. 2 IV 1957 w Lublinie, zm. 11 XI 2007 tamże. Ukończył II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. LO im. Jana Zamoyskiego w Lublinie (1976).

1979-1984 suwnicowy w FSC w Lublinie, w 1984 w Faelbudzie tamże.

11-14 VIII 1980 uczestnik strajku w FSC; od IX 1980 w „S”.

14-17 XII 1981 uczestnik strajku w FSC. Po 13 XII 1981 ukrywał w swoim mieszkaniu Janusza Krupskiego. Wykorzystując kontakty ze środowiskiem „Spotkań” i uzyskane stamtąd matryce białkowe, przedrukowywał (z Jerzym Pocheciem z KPN) materiały Solidarności Walczącej z Wrocławia. Za pośrednictwem Pawła Falickiego nawiązał bezpośredni kontakt z Kornelem Morawieckim i centralą SW. XI-XII 1982 (ze swoim kuzynem, Krzysztofem Duszkiewiczem) zaprzysiężony we Wrocławiu. W III 1983 współzałożyciel (z K. Duszkiewiczem i Weroniką Falicką) Rady SW w Lublinie, następnie pisma „Solidarność Walcząca Lublin” (redagowanego i drukowanego z ww. osobami) oraz wydawnictwa „Biblioteczka Solidarności Walczącej Lublin” (książki, kalendarze i znaczki). Do 1986, w tym samym gronie (jako Solidarność Walcząca Oddział Lublin oraz Agencja Informacyjna Solidarności Walczącej Lublin), drukarz pism: „Czarno na Białym” oraz „Biuletyn Informacyjny Tymczasowej Komisji Zakładowej NSZZ «Solidarność» FSC Lublin”. 7 XII 1983 aresztowany, osadzony w AŚ w Lublinie, w IV 1984 zwolniony na mocy amnestii; I/II 1984 zwolniony z pracy. W 1985 i 1986 zatrzymywany na 48 godz. z rewizją w mieszkaniu. W VI 1987 zawiesił działalność w SW. 1987-1988 kilkakrotnie praca zarobkowa w Wielkiej Brytanii i Grecji.

W V 1989 współinicjator reaktywowania struktur „S” w Faelbudzie, do 1992 przewodniczący KZ tamże. 1997-2007 pracownik Zakładu Gazowniczego Lublin PGNiG SA.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007).

29 XI 1983 – 25 VIII 1989 rozpracowywany przez p. V RUSW w Lublinie w ramach SOR krypt. Spychacz.

Marcin Dąbrowski