Encyklopedia Solidarności

Peisert-Kisielewicz Maria, ur. 22 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1954 we Wrocławiu. Absolwentka Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, kierunek filozofia (1985).

W III 1968, jako uczennica szkoły podstawowej, rozklejała (z bra­tem Jerzym Peisertem) plakaty antyreżymowe. Od 1976 kolporterka niewielkiej ilości niezależnych pism (z Warszawy do Wrocławia), gł. „Komunikatu” KOR/KSS KOR. W V 1977 współorganizatorka mszy w intencji Stanisława Pyjasa (m.in. druk klepsydr) w Warszawie, 20 V uczestniczka pochodu spod kościoła św. Anny do kościoła św. Marcina, gdzie odbyła się msza. 17 X 1977 uczestniczka zebrania założycielskiego SKS w Warszawie. 1977–1980 przekazywała informacje o represjach Piotrowi Starzyńskiemu i Zbigniewowi Garwackiemu.

III – IV 1982 kolporterka podziemnego pisma „Tygodnik Wojenny” i in. tytułów prasy podziemnej. 4 IV 1982 internowana, przetrzymywana w Ośrodku Odosobnienia w Gołdapi (dzięki przemyconemu aparatowi fotograficznemu wykonała zdjęcia uwięzionych, nast. opublikowane w prasie zagranicznej), 25 VII zwolniona. Na pocz. 1983 współredaktorka podziemnego pisma „Biuletyn Dolnośląski”, III 1983 – XI 1987 redaktorka (z Andrzejem Kisielewiczem i Jerzym Peisertem), autorka podziemnego pisma „Solidarność Walcząca” (prace redakcyjne odbywały się w mieszkaniu Kisielewiczów), autorka w „Biuletynie Dolnośląskim” i „Solidarności Walczącej” (ps. Filip z Konopi), 1986–1987 redaktorka podziemnego Radia „S” we Wrocławiu. 1983 i 1985 dwukrotne rewidowane mieszkanie.

1989–1992 w Kanadzie i Niemczech (nauka w szkołach językowych). 1993–1995 nauczycielka w szkołach średnich Wrocławia. Od 1996 animatorka Salonu Profesora Dudka we Wrocławiu, w ramach którego odbywają się spotkania ze znanymi ludźmi kultury, nauki i polityki.

Od 2009 członek Stowarzyszenia Solidarność Walcząca we Wrocławiu.

Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).

1977–1979 rozpracowywana przez Wydz. IV KS MO w ramach SOR krypt. Parafa X.

Artur Adamski|Kamil Dworaczek