Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/18225,Pomianowska-Wanda-Salomea.html
18.04.2024, 14:25

Pomianowska Wanda Salomea

Wanda Salomea Pomianowska, ur. 22 XI 1919 w Warszawie, zm. 3 XII 2003 w Radkowicach-Kolonii (gm. Pawłów, pow. Starachowice). Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Humanistyczny (1950), w 1960 doktorat, w 1970 habilitacja w zakresie filologii polskiej i słowiańskiej.

W czasie II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. wojny światowej w AK, łączniczka oddziałów partyzanckich, m.in. Jana Piwnika ps. Ponury z Komendą Główną AK. W 1945 z obawy przed UB wyjechała do Krakowa, następnie do Warszawy. 1950-1954 asystent w Katedrze Języka Polskiego na UW, 1954-1973 adiunkt w PAN, do 1970 pracownik UW. Od 1968 na wcześniejszej emeryturze, od VI 1972 docent w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie, w l. 70. nauczyciel akademicki (w niepełnym wymiarze czasu pracy) w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach; w 1982 zwolniona.

Od jesieni 1980 w „S” RI, członek Prezydium Wojewódzkiego Komitetu Założycielskiego „S” RI przy Regionie Świętokrzyskim; 10 III 1981 uczestniczka WZD gminnych kół „S” RI w Kielcach, delegat na Ogólnopolski Zjazd „S” RI w Poznaniu; przewodnicząca Komisji Rewizyjnej struktur krajowych „S” RI; pod koniec 1981 kierownik Wszechnicy Związkowej przy „S” RI.

21 XII 1981 internowana w Ośr. Odosobnienia w Kielcach-Piaskach, zwolniona 13 I 1982. Od 1982 prowadziła w Radkowicach-Kolonii indywidualne gospodarstwo rolne. Członek ZSL. Zaangażowana w pomoc internowanym i więzionym oraz ich rodzinom; organizatorka spotkań z działaczami „S” w swoim domu w Radkowicach-Kolonii, kolporterka ulotek i pism podziemnych „S”; działaczka Duszpasterstwa RI, współorganizatorka Świętokrzyskich Dni Skupienia dla Rolników (o charakterze samokształceniowym) w Szewnej k. Ostrowca Świętokrzyskiego, klasztorze oo. Cystersów w Wąchocku oraz w klasztorze oo. Pallotynów na Karczówce w Kielcach. 7 III 1984 oskarżona o nielegalne posiadanie 123 sztuk amunicji (z czasów okupacji niemieckiej, znalezione podczas rewizji), wielokrotnie przesłuchiwana, 14 VIII 1984 Sąd Rejonowy w Starachowicach umorzył postępowanie na mocy amnestii z 21 VII 1984.

W 1989 w KO „S” Regionu Świętokrzyskiego. W II 1989 współorganizatorka „S” RI w gm. Pawłów. W 1990 pracownik Instytutu Słowianoznawstwa PAN. 1990-1994 przewodnicząca Rady Gminy w Pawłowie.

Odznaczona Krzyżem Walecznych.

W l. 80. rozpracowywana w ramach SOR krypt. Pszczoła, SOS krypt. Podatki oraz KE krypt. Emerytka.

Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki

Opcje strony