Popiełuszko Jerzy
Jerzy Popiełuszko, bł., ur. 23 IX 1947 w Okopach k. Suchowoli, zm. 19 X 1984. Absolwent Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie, w 1972 święcenia kapłańskie.
1966-1968 zasadnicza służba wojskowa w jednostce dla kleryków w Bartoszycach. Od 1972 ksiądz w parafiach: Świętej Trójcy w Ząbkach k. Warszawy, MB Królowej Polski w Aninie, kościołach w Warszawie: Dzieciątka Jezus, św. Anny, od V 1980 w parafii św. Stanisława Kostki. Od 1978 duszpasterz środowisk medycznych Warszawy, od 1981 diecezji stołecznej.
31 VIII 1980 odprawił mszę dla strajkujących w Hucie Warszawa, następnie duszpasterz hutników.
Po 13 XII 1981 współorganizator Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom, współpracownik podziemnej „S”, obserwator procesów politycznych; celebrans Mszy za Ojczyznę w parafii św. Stanisława Kostki, głosiciel porywających patriotycznych kazań, w których za motto przyjął słowa św. Pawła: ''Zło dobrem zwyciężaj''. Prześladowany (2-krotnie włamano się do jego mieszkania, podrzucano broń i amunicję, wrzucono przez okno ładunek wybuchowy, niszczono samochód), obiekt prowadzonej przez rzecznika rządu Jerzego Urbana kampanii oszczerstw. W V 1983 prowadził uroczystości pogrzebowe zamordowanego przez MO Grzegorza Przemyka; we IX 1983 organizator pielgrzymki robotników Huty Warszawa na Jasną Górę, która przerodziła się w coroczną ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy. 12 XII 1983 postawiony w stan oskarżenia za nadużywanie wolności sumienia, I-VI 1984 13-krotnie przesłuchiwany, aresztowany, uwolniony w wyniku interwencji Kościoła, postępowanie umorzono na mocy amnestii. W sytuacji długotrwałych kłopotów ze zdrowiem i wielkiego napięcia psychicznego nakłaniany przez Prymasa Polski do wyjazdu na studia do Rzymu (na co się nie zdecydował). 13 X 1984 doszło do pierwszej próby zamachu na jego życie: specjalna bojówka SB pod dowództwem kpt. Grzegorza Piotrowskiego usiłowała spowodować pod Olsztynkiem wypadek wiozącego go samochodu. 19 X 1984, po odprawieniu mszy w kościele św. Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy, podczas drogi powrotnej do Warszawy porwany w miejscowości Górsk k. Torunia przez funkcjonariuszy Wydz. I Dep. IV MSW, torturowany i wrzucony do Wisły z zapory we Włocławku. Okoliczności śmierci księdza ciągle nie są wyjaśnione.
3 XI 1984 pogrzeb ks. J. Popiełuszki w Warszawie zgromadził setki tys. ludzi, stając się wielką manifestacją antykomunistyczną. Grób na terenie parafii św. Stanisława Kostki stał się miejscem pielgrzymek i oficjalnych wizyt, m.in. Jana Pawła II, wiceprezydenta USA Georga Busha i premier Wlk. Brytanii Margaret Thatcher. 7 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1985 Sąd Wojewódzki w Toruniu za uprowadzenie, torturowanie i zabójstwo skazał 3 funkcjonariuszy MSW: kpt. Grzegorza Piotrowskiego na 25 lat więzienia, por. Leszka Pękalę na 15 lat i por. Waldemara Chmielewskiego na 14 lat, ich przełożonego płk. Adama Pietruszkę za sprawstwo kierownicze zbrodni na 25 lat. Mocodawców zabójców nie wykryto.
6 VI 2010 beatyfikowany (msza św. beatyfikacyjna na pl. Józefa Piłsudskiego w Warszawie). Odznaczony pośmiertnie Orderem Orła Białego (2009).
1982-1984 rozpracowywany przez Wydz. IV KS MO/SUSW w ramach SOR krypt. Popiel.